Waterkansenkaarten moeten Mechelse tuinbouw ontzorgen

In de groenteregio in Mechelen hebben een hele reeks partijen, verenigd in de ‘Aqualitatieve Mechelse Groenteregio, kaarten ontwikkeld die aantonen waar en in welke mate land- en tuinbouwers water nodig hebben. “Deze waterkansenkaarten zijn een eerste belangrijke stap om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, om wateroverlast en droogte te bestrijden en om een brug te slaan tussen de diverse stakeholders op het terrein. Ze verlagen de drempel naar nieuwe maatregelen voor een duurzaam beheer van kostbaar water”, klinkt het.

Na drie droge zomers en nu ook een extreem droog voorjaar is de aandacht van land- en tuinbouwers voor voldoende water enorm toegenomen. “Zonder water geen voedsel op ons bord. Vooral in het groeiseizoen hebben land- en tuinbouwers grote hoeveelheden water nodig, maar sinds een jaar of vier kost het heel veel moeite om aan dat water te geraken”, weet ook Ludwig Caluwé, gedeputeerd voor Landbouw van de provincie Antwerpen. 

Zijn collega-gedeputeerde Jan De Haes, verantwoordelijk voor waterbeleid, benadrukt dat het heel belangrijk is dat alle sectoren ten volle beseffen dat ook zij hun verantwoordelijkheid moeten nemen. “Ik ben dan ook zeer verheugd met het initiatief van de coalitie in de Mechelse groenteregio, dat leidt tot een proactiever en integraler waterbeleid.”

Het Proefstation voor de Groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver bracht de waterbehoefte en ook de wateroverschotten in kaart in de gemeenten Duffel, Kontich, Rumst, Sint-Katelijne-Waver, Lier en Putte. “Vervolgens hebben we verschillende weerscenario’s op onze modellen losgelaten. Zo konden we de waterbehoeftes en -overschotten doorheen het jaar inschatten voor de verschillende teelten. Daarbij werd rekening gehouden met parameters zoals bodemtypes en teeltrotaties. Op die manier konden we zeer gedetailleerd inzicht krijgen in de gebieden waar watertekorten of -overschotten zich voordoen”, vertelt onderzoeker Noémie Hisette.

Al deze informatie is verwerkt in kaarten. “Zij zijn ondertussen uitgegroeid tot een belangrijk oriënterend instrument om verschillende partijen rond de tafel te brengen en gericht naar oplossingen te zoeken”, aldus het proefstation. Afgelopen jaar vond de gebiedscoalitie dankzij deze waterkansenkaarten meer dan 20 potentiële oplossingen in de zes gemeenten. Vier van deze initiatieven worden samen met de betrokken gemeenten uitgewerkt tot demonstratieprojecten. Het gaat om de gemeenten Putte, Lier, Rumst en Sint-Katelijne-Waver.

Ook integraal waterbedrijf Pidpa maakt gebruik van de waterkansenkaarten. “We nemen ze mee in de ontwikkeling van onze hemelwaterplannen. Overtollig regenwater dat bijvoorbeeld op het dak van een bedrijf terechtkomt, kan in principe naar het bassin van een nabijgelegen tomatenkweker geleid worden. Wateroverschotten uitwisselen klinkt wel eenvoudig, maar dat is het alles behalve”, vertelt Erwin Van San van Pidpa. Hij wijst erop dat er geen ziektekiemen verspreid mogen worden tussen de bedrijven. “De waterkwaliteit moet verzekerd zijn. Het hoge detailniveau van de kaarten laat toe heel gericht te bekijken waar we de tuinbouwsector kunnen ontzorgen.”

De komende acht jaar wil de gebiedscoalitie actief aan de slag gaan met deze waterkansenkaarten. Via diverse Europese en Vlaamse projecten moeten allerlei concrete initiatieven op poten worden gezet. “Die kaarten zijn een hulpmiddel om duurzame en klimaatrobuuste oplossingen te bedenken. We willen de volgende jaren lokale samenwerkingsverbanden smeden tussen de telers van de Mechelse groenteregio en de bedrijven, eigenaars, overheden, natuurverenigingen en particulieren die eraan kunnen meewerken,” verduidelijkt Stan Verdonck van de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM).

Het samenwerkingsverband ‘Aqualitatieve Mechelse Groenteregio’ bestaat uit POM Antwerpen, Pidpa, provincie Antwerpen, Regionaal Landschap Rivierenland (RLRL), Open Ruimte In en Om Mechelen (ORIOM), het Proefstation voor de groenteteelt (PSKW), de stad Lier, de gemeenten Duffel, Sint-Katelijne-Waver, Rumst, Kontich, Putte en wordt gesteund door middenveldorganisaties Boerenbond en Natuurpunt Oude Spoorwegberm. De gebiedscoalitie in de Mechelse Groenteregio is ontstaan in 2019 en wordt mee mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie Antwerpen, de Vlaamse overheid en de Europese Unie voor het plattelandsproject Water+Land+Schap.