Waterbufferende maatregelen bewijzen hun nut
Tot begin deze week waren de gevolgen van de droogte zichtbaar: beken en grachten vielen droog en vegetatie had steeds meer te maken met droogtestress. Het was van midden mei geleden dat er noemenswaardige neerslag viel. Gebieden waar geïnvesteerd is in waterbufferende maatregelen tonen een ander beeld. “Grachten en poelen die de voorbije jaren steeds droog kwamen te liggen, zijn momenteel gevuld met water”, klinkt het bij Natuurpunt dat eind april een pomp installeerde in het Mechels Broek die het water uit de Dijle in het gebied brengt. Ook boeren profiteren van waterbufferende maatregelen. “Op percelen met stuwtjes en peilgestuurde drainage heb ik nog niet moeten beregenen, op andere percelen wel.”
“We zien de laatste weken duidelijk een positief effect in het Mechels Broek waar de zonnepomp invloed op heeft. Waar de grachten en poelen vorig jaar na enkele weken zonder neerslag volledig droog kwamen te liggen bij het begin van de zomer, is er dit jaar een merkbaar verschil waarneembaar. Zo is er in de bestaande peilbuizen een duidelijke peilverhoging waarneembaar ten opzichte van vorig jaar en staat er nog steeds water in de grachten die vorig jaar volledig uitgedroogd waren.”
Aan het woord is Lander Wantens van Natuurpunt. De organisatie plaatste eind april een pomp op zonne-energie in Mechels Broek, een natuurgebied ten oosten van Mechelen. De pomp brengt het water uit de Dijle in het natuurgebied. De zonnepomp is het resultaat van een testproject dat deel uitmaakt van het grotere Europese project LIFE Wetlands4Cities dat vernatting van natuur nastreeft.
Wantens: “Al het water dat we met de zonnepomp in het natuurgebied brengen, infiltreert geleidelijk in de bodem van het gebied. Zo vergroten we de waterbuffer in het natuurgebied, zorgen we ervoor dat het sponseffect van de bodem wordt versterkt en voorkomen we dat het water wegvloeit naar de zee. Want ondanks het toenemende aantal langdurige droge periodes in Vlaanderen valt er gedurende het volledige jaar voldoende neerslag. Door extra in te zetten op natte natuur kunnen we meer water bufferen waardoor het niet verloren gaat.”
Voldoende water in de grachten en poelen in het natuurgebied is volgens Natuurpunt van groot belang voor de biodiversiteit. “De vele amfibieën in het gebied, denk aan de kamsalamander, hebben nood aan voldoende water om zich voort te planten. Ook de watervogels die in het gebied broeden of het gebruiken als rustplaats, komen in de problemen als de wateren zouden droogvallen. Door de harde grond zouden ze geen eten meer kunnen vinden. Daarnaast zorgt voldoende water ook voor een verkoelend effect dat reikt tot in de stad Mechelen.”
Landbouwers nemen deel in Bocholt Stuwt
Met het oog op steeds groter wordende periodes van droogte is er ook in de landbouw steeds meer aandacht voor waterbufferende maatregelen. Zo is er het project Bocholt Stuw van Proef- en Vormingscentrum voor de Landbouw (PVL) waarbij ook Boerennatuur betrokken is. Binnen dit project worden boeren gestimuleerd om stuwtjes in beken bij hun percelen te plaatsen. Deze stuwtjes zorgen ervoor dat het water opgehouden wordt en langer beschikbaar blijft. De stuwtjes zijn theoretisch ook te gebruiken in combinatie met peilgestuurde drainage waardoor je subirrigatie kunt toepassen, vertelt Steve Meuris van Boerennatuur. “In dat geval kun je het water in de gracht tot een bepaald niveau opstuwen waarna het via het peilgestuurde drainagesysteem terug in het veld gebracht wordt.”
Eén van de Limburgse boeren die stuwtjes liet plaatsen aan zijn percelen en subirrigatie toepast, is Gerard Vangerven. De melkveehouder merkt duidelijk het waterbufferende effect van het systeem. “Op percelen waar we met stuwtjes werken, heb ik nog niet moeten beregenen, in de andere percelen wel”, vertelt de boer. Een andere melkveehouder, die eerder dit jaar stuwtjes plaatste, ziet nog niet meteen een effect van zijn investering. Hij legt de schuld daarvan bij zichzelf. “Ik heb te weinig schotjes in de stuw geplaatst, waardoor het water niet zo hoog kon stijgen.”
Aan Bocholt Stuwt is ook het project ‘Stuwviewer met impact’ verbonden, dat vier jaar loopt en vorig jaar gestart is. “Binnen dit project wordt het effect van de stuwtjes met data onderbouwd. Met tal van sensoren meten we de werking van de stuwtjes op”, aldus Meuris. Dit alles om over enkele jaren de positieve (waterbufferende) werking van de stuwtjes te kunnen kwantificeren, onder andere in de agrarische meeropbrengst.
Ook in Mechels Broek zijn de resultaten veelbelovend, volgens Natuurpunt. “De positieve ingrepen die we nu al waarnemen door een zonnepomp met beperkt gebied, geven hoopgevende signalen voor de toekomstplannen om meer dan 320 hectare wetlands te herstellen de komende vijf jaar.” Volgens de natuurorganisatie renderen investeringen in natte natuur en hebben deze een positief effect op de omgeving. “Met Wetlands4Cities als hefboomproject willen wij de komende jaren nog meer wetlands en natte natuurgebieden herstellen. Zo helpen we de biodiversiteit en maken we Vlaanderen weerbaarder voor de steeds toenemende effecten (extreme neerslag, droogte) van de klimaatverandering”, klinkt het.
Bron: Eigen berichtgeving
Beeld: Boerennatuur
