Wallonië beperkt bemesting met slib uit waterzuiveringsstations

PFAS is een verzamelnaam voor quasi onafbreekbare chemicaliën die in verband worden gebracht met kankers en milieurisicico’s. Deze chemicaliën blijven vaak achter in het slib in stedelijke waterzuiveringsstations, en dat slib wordt op zijn beurt gebruikt als meststof in de landbouw.

De Waalse regering had waterbeheerder Société Publique de Gestion de L'Eau (SPGE) gevraagd om te meten hoeveel PFAS er zich precies in deze stations bevindt. De resultaten zijn niet bijster slecht, meldt SPGE. Van de 443 gecontroleerde waterzuiveringsstations, zit de overgrote meerderheid onder de bestaande PFAS-normen. Maar bij de overige 64 stations zijn er wel degelijk sporen van PFAS aangetroffen. Dat was voor Wallonië aanleiding om de toegelaten gebruikte hoeveelheid slib te beperken van 12 naar 6 ton per hectare.

PFAS-drempel

De slib-meststof die wordt gebruikt, is onderhevig aan nieuwe normen. Per kilogram mag er nog maximaal 40 microgram van de zes meest voorkomende PFAS-chemicaliën aanwezig zijn. Voor de som van alle 22 gekende PFAS-stoffen, gaat het dus om 400 microgram per kilogram. Worden deze drempels overschreden, dan kan het slib niet worden gebruikt in de landbouw. 

Waterzuiveringsstations waar de normen meer dan twee opeenvolgende keren worden overschreden, zullen maandelijks worden opgevolgd tot zes opeenvolgende stalen wel aan de drempelwaarden voldoen. De maatregelen gaan vanaf 1 januari 2025 in.

Lucht

PFAS zit overigens niet enkel in de grond. Metingen van de Vlaamse overheid tonen hoe de chemicaliën in de lucht aanwezig zijn, overal in Vlaanderen. Wat niet zal verrassen, is dat de metingen in de Antwerpse haven tien tot veertig keer hoger liggen dan gemiddeld. Wat wel kan verbazen, is dat de niveaus aan de Belgische kust tot zestig keer hoger liggen.

De Standaard legde de resultaten voor aan Jacob De Boer, emeritus-professor milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. “Die hoge concentraties in zeelucht zien we ook in Nederland en Noorwegen”, zegt hij aan de krant. “De PFAS zetten zich vast op het schuim op de golven, en worden vervolgens door de wind over het strand heen geblazen.” De professor geeft ook nog mee dat de gemeten concentraties “niet zo hoog zijn dat mensen er ziek van zullen worden”. “Maar dat betekent niet dat we ze normaal moeten vinden.”

Momenteel bestaat er geen wettelijk toetsingskader voor de evaluatie van PFAS in lucht. Ook het gezondheidskundig toetsingskader ontbreekt.