Vondst dode kat roept vragen op

Op het Duitse eiland Rügen is een kat gestorven die besmet was met het vogelgriepvirus, vermoedelijk na het eten van een geïnfecteerde vogel. Daardoor rijst de vraag of de consumptie van besmet vlees dan toch gevaarlijk is. Het Voedselagentschap verkondigt dat we met een gerust hart kippenvlees kunnen eten. Maar als een kat sterft door het eten van een vogel die gestorven is aan vogelgriep, zou de consumptie van ziek pluimvee dan ook geen gevaar zijn voor de mens? Volgens wetenschappers is de kans miniem.

Zelfs als zieke kippen in de voedselketen zouden terechtkomen, is er zo goed als geen gevaar, menen wetenschappers. Een stuk vlees van een zieke kip bevat te weinig virussen om een mens te besmetten, denken ze. Om een infectie te veroorzaken, is voor een mens blijkbaar meer virus nodig dan voor bijvoorbeeld een kat. Een kat die een dode vogel oppeuzelt, met haar neus in het rauwe vlees, bloed en andere lichaamsvochten, komt bovendien op een heel andere manier met het besmette dier in contact dan een mens, die een drooggebakken stukje zuiver spierweefsel op zijn bord krijgt.

Griepvirussen worden in de eerste plaats via de luchtwegen overgedragen. Als het eten van besmet kippenvlees gevaarlijk was voor de mens, zouden in Azië en Afrika al honderden mensen op die manier besmet moeten zijn. Want het toezicht op de vernietiging van dode dieren is niet overal even strikt als in Europa. Mogelijk zijn op het afgelegen en armoedige platteland al veel besmette kippen in de soep gedraaid. Bijna alle sterfgevallen door vogelgriep worden toegeschreven aan nauw contact met gevogelte, niet aan het eten van kippenvlees.

Experimenten in het lab van de Nederlandse viroloog Ab Osterhaus hebben aangetoond dat katten de vogelgriep ook aan elkaar konden doorgeven, wat nooit werd aangetoond bij andere zoogdieren. De dieren scheiden het virus uit via uitwerpselen en via vochtdruppeltjes die ze uitademen of -hoesten. Dat bewijst nog niet dat die overdracht ook gebeurt in de natuur, maar in theorie is het mogelijk. "En of katten het virus ook kunnen doorgeven aan de mens, is niet aangetoond", zegt Kristien Van Reeth van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent. "Bij de vogelgriepuitbraken in Azië is geen aanwijzing gevonden dat katten een belangrijke rol spelen bij de verspreiding. Ook de zieke tijgers in Thailand hebben, ondanks het nauwe contact, geen dierverzorgers besmet.

Ook honden zouden met het vogelgriepvirus besmet kunnen raken, suggereert een niet-gepubliceerd onderzoek uit Bangkok. "Maar daar wil ik toch eerst meer overtuigende resultaten van zien", aldus Van Reeth. "Van varkens is wel met zekerheid vastgesteld dat ze vatbaar zijn voor het vogelgriepvirus", weet Van Reeth die het effect van griepvirussen onderzoekt bij varkens. "Kleinschalige proeven hebben aangetoond dat het H5N1-virus zich maar weinig kan vermenigvuldigen in varkens. Ook paarden, walvissen, fretten en nertsen zijn gevoelig voor sommige soorten griep, maar bij de meeste diersoorten betreft het andere varianten dan H5N1".