"Voedsel is de zwakke schakel van onze beschaving"

Is de klimaatverandering de motor van de revoluties in het Midden-Oosten? Dit klinkt als een wilde theorie, aldus De Morgen, maar ze doet al weken de ronde in de marge van de Arabische protesten. "Het verband tussen klimaat, voedsel en sociale onrust is iets wat velen zeer serieus nemen", zegt professor Gregory Nemet, klimaatwetenschapper aan de Harvard-universiteit.

De klimaatverandering zorgt ervoor dat overal in de wereld steeds vaker extreme weerfenomenen optreden. In het voorbije jaar werd Rusland getroffen door een hittegolf en Pakistan door overstromingen. In negentien landen werden hitterecords gebroken. India brak met 53,3 graden het warmterecord voor heel Azië. Australië kreeg af te rekenen met aanslepende droogtes, overstromingen en onlangs nog een orkaan. In Europa en in de VS vielen uitzonderlijk grote hoeveelheden sneeuw. China wordt deze winter getroffen door abnormale droogte.

Minder zichtbaar, maar veel dramatischer volgens de krant, is dat op heel wat plekken in de wereld graanoogsten mislukken. Als het aanbod daalt, dan stijgen de voedselprijzen op de wereldmarkt. Landen die graan invoeren, worden daardoor het hardst getroffen. Veel van hun inwoners leven in armoede zodat zij gaan morren. Samen met de al langer sluimerende grieven is dit volgens De Morgen de ideale voedingsbodem voor een revolutie.

Het klimaat is niet de enige factor die de stijgende voedselprijzen verklaart. Ook de aangroei van de wereldbevolking, de gestage toename van de middenklasse in de nieuwe industrielanden en het gebruik van een deel van de graanoogsten voor de productie van biobrandstoffen spelen een rol.

Volgens de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de VN, hebben de wereldvoedselprijzen hun alarmpeil bereikt. De stijging van de voedselprijzen is scherp voelbaar in het Midden-Oosten. De demonstranten in Tunesië, Egypte en andere Arabische landen eisen dan ook jobs én eten. Concepcion Calpe, hoofdeconome van de FAO, wijt de prijsstijgingen van de laatste maanden voor een groot stuk aan het zeer slechte weer in 2010. Zij stelt vast dat zeer weinig plaatsen op de wereld het afgelopen jaar normaal, goed weer kregen.

De ernst van de impact van klimaatverandering blijkt uit de vuistregel die landbouweconomen hanteren om het effect op gewassen te beschrijven: een stijging van één graad Celsius tijdens het groeiseizoen zorgt voor een daling van 10 procent van de graanoogst. "Voedsel is onze zwakke schakel, net als voor de Sumeriërs, de Maya's en andere beschavingen die ons voorgingen", besluit Lester Brown van het Earth Policy Institute.