Voedsel Anders legt 4 hefbomen voor transitie op het bord van Brouns

Landbouwers die agro-ecologisch te werk gaan, zetten de natuur in als bondgenoot, zorgen voor gezonde en veerkrachtige bodems die koolstof opslaan en dragen bij tot het herstel van de biodiversiteit. Tegelijkertijd staat de autonomie van de landbouwer centraal, evenals zijn of haar band met de consument. Tot slot is het een agro-ecologisch principe dat de boer(in) en zijn/haar veldwerkers eerlijk verloond worden.

Tijdens een bezoek aan De Zonnekouter kon minister Brouns deze principes in de praktijk zien. Maar om een transitie naar zo’n landbouwmodel mogelijk te maken, moeten volgens de beweging Voedsel Anders, die een twintigtal Vlaamse organisaties die rond agro-ecologie werken verenigt, enkele knelpunten weggewerkt worden. “Financiering is een eerste belangrijke”, vertelt Ingrid Pauwels. “Het Vlaams landbouwinvesteringsfonds moet omgevormd worden tot een fonds dat landbouwers ondersteunt bij de transitie naar agro-ecologische praktijken. Zo worden de risico’s en het leergeld beperkt voor de individuele landbouwer.”

Brouns erkent alvast de belangrijke rol die het fonds in de hervorming kan spelen. Hij verwijst ook naar middelen voor agro-ecologische praktijken gekoppeld aan het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat in januari 2023 in voege treedt en de krijtlijnen voor de landbouw tot 2027 bepaalt.

Verder is het voor Voedsel Anders belangrijk om langdurige begeleiding te bieden op maat van landbouwers die de omslag maken naar agro-ecologie, alsook nieuwe starters die voor agro-ecologie kiezen. “Momenteel investeert het beleid voornamelijk in kennisopbouw en -doorstroming rond gangbare landbouw. In de praktijk merken we bereidheid bij (jonge) landbouwers om te evolueren naar agro-ecologische en/of herstellende landbouw met zorg voor de bodem. De minister deelt die visie en geeft aan dat het nieuwe GLB middelen voorziet voor de begeleiding van landbouwers die met agro-ecologie aan de slag willen gaan.”

Een derde hefboom is coherent beleid dat de agro-ecologische ontwikkelingen niet tegenwerkt, stelt de organisatie. “Op de huidige PAS-lijst in het kader van het stikstofdossier staan voornamelijk hoogtechnologische, en nog te vaak symptoombestrijdende, maatregelen opgesomd”, noemt Pauwels als voorbeeld. “Agro-ecologische principes ontbreken en verdienen absoluut een belangrijke plaats hierin.” Voedsel Anders schreef eerder een bezwaarschrift met betrekking tot het voorliggende PAS-ontwerp.

Ten slotte wijst Voedsel Anders op het belang van afzetmarkten voor de lokale producten uit de korte keten. “Het rechtstreeks vermarkten van deze producten voor burgers en horeca is een uitdaging. We pleiten voor het creëren van regionale structuren die de landbouwer logistiek ontlasten in het verwerken en verkopen van zijn/haar producten.”

Dat het mogelijk is getuigt de Waalse overheid, aldus de vzw. “Zij investeert in coöperatieven die regionaal de korte keten ondersteunen. Zo zorgt de coöperatieve Paysans Artisans voor de bouw van een kleinschalig slachthuis op maat van familiebedrijven met een beperkt aantal dieren, de verwerking van groenten en fruit van de landbouwers uit zeven gemeenten en de verdeling van de producten via buurtwinkels en verdeelpunten. We vragen de minister of hij, net als zijn Waalse collega, een euro wil bijleggen bij elke euro die een lokale boer bijdraagt aan een coöperatieve en of hij de realisatie van een regionale structuur wil stimuleren.”

De minister neemt die vraag alvast mee. “Hij vindt de band tussen producenten en burgers zeer belangrijk en wil deze graag versterkt zien", besluit Pauwels. "We horen met plezier dat de minister het belang onderstreept van gezonde voeding en een landbouwsysteem dat daaraan bijdraagt. We zullen hem daar graag aan blijven herinneren.”