VN-rapporteur vreest voor herhaling voedselcrisis

De stijgende graan- en sojaprijzen maken VN-voedselrapporteur Olivier De Schutter erg ongerust. "De situatie is extreem zorgwekkend. Mensen in arme landen zullen het erg moeilijk krijgen", zegt hij in De Morgen. Zijn remedie voor het hongerprobleem: markten geruststellen, landen minder afhankelijk maken van voedselimport en meer sociale bescherming voor armen.

Als we niet oppassen, ontaarden de stijgende graan- en sojaprijzen in een ramp, zet De Schutter meteen de toon. Waar hij ook voor vreest, is gewenning. De voedselcrisis van 2008 veroorzaakte een grote schok, "maar we worden zo gewoon aan de volatiele voedselprijzen dat we de ernst ervan minder gaan inzien. Wat eerst uitzonderlijk was, wordt stilaan als normaal beschouwd."

De impact is het grootst in arme landen zoals in Afrika. Belangrijk is nu dat voedselimporterende landen niet beginnen te panikeren. "Het risico bestaat dat ze massaal voorraden beginnen opkopen omdat ze hun eigen voedselvoorziening veilig willen stellen", aldus De Schutter. Als de vraag stijgt, dan schiet echter ook de prijs de hoogte in. Ook veehouders zijn volgens De Schutter bij de eerste slachtoffers omdat het veevoeder duurder wordt.

De problemen met de wereldwijde voedselvoorziening zouden niet zo groot zijn als de voedselproductie niet zo geconcentreerd zou zijn in een klein aantal landen. Amper een tiental landen staat in voor tweederde van de globale voedselproductie. De Schutter wijst ook biobrandstoffen met de vinger. "Tel daar nog de klimaatverandering en bevolkingsboom bij en je hebt een explosieve cocktail."

"Meer dan een miljard mensen moet het stellen met minder dan twee dollar per dag, waarvan zo'n 70 procent naar voedsel gaat", weet de Amerikaanse milieu-expert Lester R. Brown, hoofd van het Earth Policy Institute. Omdat ze hoofdzakelijk onbewerkt voedsel kopen, voelen ze de prijsstijging ook direct en nemen fabrikanten niet een deel van de duurdere grondstoffen voor eigen rekening.

Een crisis zoals in 2008, met bijbehorende onlusten, is volgens Abdolreza Abbassian, de hoofdeconoom van Wereldvoedselorganisatie FAO, nog niet aan de orde. "Niet zolang de prijzen van rijst redelijk stabiel blijven. En dat is gelukkig nog het geval."