Vloeiweiden zijn landbouwgeschiedenis én natuurpracht

In het midden van de 19de eeuw werd met man en macht gewerkt om Kempische heidegronden vruchtbaar te maken door bevloeiing met kalkrijk water. De Grote Watering van Lommel-Kolonie is het grootste overgebleven gebied van het vloeiweidenproject dat de Belgische Staat opzette. Vrijwilligers van Natuurpunt hebben 15 hectare in de oorspronkelijke staat hersteld en jaarlijks wordt het nog op de traditionele wijze bevloeid, of 'gewitterd'. Onder leiding van een Zwitserse professor hydrologie wordt bekeken of dit stukje landbouwgeschiedenis een erkenning zou kunnen bekomen als Unesco werelderfgoed.

De vloeiweiden van Lommel-Kolonie zijn een restant van de inspanningen die de Belgische Staat halverwege de 19e eeuw deed om van schrale Kempense heide vruchtbare landbouwgrond te maken.  Mislukte oogsten en erbarmelijke levensomstandigheden in het overbevolkte West- en Oost-Vlaanderen, waren de directe drijfveer voor de regering om over te gaan tot grootschalige irrigatieprojecten in de Kempen. Dankzij een ingenieus bevloeiingssysteem werden de arme zandgronden omgevormd tot vruchtbare hooilanden.

Vrijwilligers van Natuurpunt houden de vloeiweiden in stand omdat ze naast een stukje landbouwgeschiedenis ook een zeldzame plantenrijkdom te bieden hebben. “Kalkrijk Maaswater uit het kanaal Bocholt-Herentals dat via de sloot 'grote fossé' wordt aangevoerd door het irrigatiesysteem zorgt voor een unieke vegetatie”, zegt de conservator van het gebied Albert Jansen in Het Nieuwsblad.

De Watering van Lommel-Kolonie is als cultuurhistorisch landschap opgenomen op de Inventaris onroerend erfgoed. Vloeiweiden verdienen volgens een plaatselijke werkgroep een plek op de Inventaris immaterieel cultureel erfgoed, naast bier brouwen, trekpaarden en witloof telen. Of er mogelijk een erkenning als Unesco werelderfgoed in zit, bekijkt een internationale werkgroep onder leiding van de Zwitserse hydroloog Christian Leibundgut. “Deze professor hydrologie heeft gedurende 40 jaar weidebevloeiing over heel Europa bestudeerd. Een zestal gebieden bestempelt hij als erfgoeddragers. En in Lommel ziet hij een schoolvoorbeeld van modernere bevloeiing uit de 19de eeuw, een belangrijk restant”, aldus Jansen.

Meer info: Inventaris onroerend erfgoed