Vlaamse frambozenteelt onder druk door prijsvorming

Vanaf de tweede helft van juni komen de eerste frambozen van de Belgische struiken. Maar volgens Miguel Demaeght, sales manager fruit bij BelOrta, is de teelt door de vele regen en het donkere weer slecht uit de startblokken geschoten. “Door de regen en kou waren er problemen met de bestuiving en ook de temperatuur is niet bevorderlijk voor de teelt. Ik schat dat de productie de eerste weken 20 procent lager lag dan vorig jaar.”

De productie behoort niet tot de enige zorgen voor de frambozentelers. Ook de prijsvorming verloopt volgens Demaeght moeizaam. Hij wijt dit vooral aan de concurrentie tussen de Belgische supermarktketens waarbij vaak wordt voortgeborduurd op prijzen van voorgaande jaren en ook de import uit concurrentielanden als Spanje, Portugal en Marokko als referentie gebruikt worden. “Doordat de prijzen al jaren onder druk staan, vallen er steeds meer telers van tussenuit”, vertelt Demaeght. “In zes jaar tijd is het frambozenareaal van BelOrta afgenomen van 70 naar 45 hectare.”

Kosten sterk gestegen

Jurgen De Braekeleer, Productmanager Zachtfruit bij REO Veiling, stelt dat de kostprijs voor telers sterk gestegen is. "Waar acht euro vijf jaar geleden misschien een goede prijs voor een kilo frambozen was, is het dat door de inflatie allang niet meer. Op vijf jaar tijd zijn de personeelskosten met minimaal 30 procent gestegen. Maar ook de meststoffen en het plantmateriaal zijn veel duurder geworden.”

Ook REO stelt dat de prijsvorming bijdraagt aan het dalende frambozenareaal in ons land. "Als de prijzen zoals we die tijdens de eerste weken van het seizoen hebben gehad, niet verbeteren, zullen er nog meer telers minderen in areaal of stoppen met de frambozenteelt. Als je als frambozenteler vandaag moet telen aan de prijzen waarvan de klanten vinden dat die voldoende zijn, verwacht ik dat je binnen vijf jaar geen frambozen meer zult telen, maar voor andere, lucratievere teelten zal moeten kiezen. De verhouding tussen de kosten en de potentiële winstmarge is niet rendabel genoeg voor een groeiende teelt."

Waar bij aardbeien veel met daghandel en de veilingklok gewerkt wordt, verloopt de prijsvorming van frambozen vaak door bemiddeling. Verkopers van de Belgische veilingen treden in onderhandelingen met de retailers. “Daarbij benadrukken wij dat de telers een eerlijke prijs moeten krijgen, anders is het over enkele jaren gedaan met de teelt”, vertelt Demaeght. Voor hem zijn ook de promo’s bij de retail een doorn in het oog. “Eventuele promo’s zouden aanbodgedreven moeten zijn en in onderling overleg moeten plaatsvinden. Nu zien we in de praktijk promoties, terwijl er te weinig product is waardoor de telers ver onder de kostprijs moeten verkopen.”

Lagere klimaatimpact

Tot dusver slaagt Demaeght er naar eigen zeggen in om een fatsoenlijke prijs te bedingen in de onderhandelingen met de retail, een vergoeding die overeenkomt met de kostprijs van een teler. Bij deze onderhandelingen benadrukt hij de superieure kwaliteit van de Belgische frambozen die een zeer korte 'farm-to-fork'-tijd hebben in vergelijking met geïmporteerd zachtfruit. “Daarnaast is de klimaatimpact van Belgische frambozen kleiner. Niet alleen is er minder transport nodig, maar Belgische frambozen vragen ook veel minder water. In zuiderse landen loopt het waterverbruik, door een hogere verdampingsgraad, op tot wel vijf maal zo hoog."

Demaeght benadrukt dat de prijsvorming overigens niet alleen een probleem is voor Belgische telers. “Ook Spaanse telers hebben het moeilijk. Naar verluidt is het areaal hier vorig jaar met 20 procent afgenomen. Op Agroberichten Buitenland, een nieuwsmedium van het Nederlandse ministerie van Landbouw, doen ook Poolse frambozentelers hun beklag. Ook zij wijzen naar de prijsvorming: “de prijzen liggen al 20 jaar op hetzelfde niveau, maar de kosten zijn fel gestegen de voorbije jaren."