Verbod op onverdoofd slachten in strijd met EU-recht?

Sinds 1 januari 2019 is het in Vlaanderen verboden om dieren zonder voorafgaande verdoving te slachten. Ook Wallonië kent zo’n verbod. Enkele joodse en islamitische organisaties spanden daartegen een zaak aan bij het Belgische Grondwettelijk Hof, omdat hun religieuze geschriften voorschrijven dat bepaalde rituele slachtingen onverdoofd plaatsvinden. Vorig jaar schoof het Belgisch Hof de kwestie door naar het Europees Hof van Justitie, de hoogste Europese rechtbank.

Een definitieve uitspraak is er nog niet, maar donderdag publiceerde de advocaat-generaal van het Hof zijn advies aan de rechters over de zaak. De advocaat-generaal, de Ier Gerard Hogan, oordeelt dat het Vlaamse verbod op onverdoofd slachten in strijd is met het recht van de Europese Unie. In de EU geldt ook een principieel verbod op onverdoofd slachten, maar de regels voorzien wel in een uitzondering voor ‘essentiële religieuze riten’.

“De uitzondering weerspiegelt de wil van de EU-wetgever om de vrijheid van godsdienst te eerbiedigen ondanks het vermijdbare lijden dat dieren wordt berokkend”, stelt Hogan. Lidstaten mogen zelf voorzien in strengere regelgeving, maar die mag volgens de Ier “niet de volledige of nagenoeg volledige afschaffing door de lidstaten van rituele slachtingen inhouden”. Volgens het advies mag de ‘kern’ van de betrokken religieuze praktijk, namelijk het ritueel slachten, niet worden aangetast. “Dat zou betekenen dat de aard zelf van de in de verordening neergelegde uitzondering wordt miskend.”

Hogan stelt dat lidstaten niet kunnen ingaan tegen de specifieke beleidskeuze van de Europese Unie om voor religieuze slachtingen een uitzondering te voorzien. Lidstaten kunnen wel bijvoorbeeld regels opleggen om het lijden van dieren bij het doden zo veel mogelijk te beperken. Zo stond het Hof van Justitie in 2018 het Vlaamse verbod op onverdoofd slachten op tijdelijke slachtvloeren wel toe.

De rechters van het Hof zelf zijn niet gebonden door de conclusie van de advocaat-generaal, maar in de meeste gevallen volgt het Hof het advies wel. De zaak wordt in heel Europa met argusogen bekeken. Het is de grote kamer van het Hof, met vijftien rechters, die over enkele maanden de definitieve uitspraak zal doen.

Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) is het fundamenteel oneens met het. “De advocaat-generaal zegt dat onverdoofd slachten behoort tot de kern van de religieuze praktijk, maar in veel islamitische landen wordt op grote schaal verdoofd geslacht”, klinkt het. Volgens Weyts houdt het standpunt van Hogan in dat “iemand die godsdienstig is meer mag dan andere mensen”. Hij benadrukt ook dat er in het Vlaamse Parlement zo goed als unaniem voor het verbod was gestemd. “Ik zou het dan ook aberrant vinden als die democratische beslissing via de rechtbank teniet wordt gedaan.”

Dierenrechtenorganisatie GAIA laat weten perplex te staan na de conclusie van een advocaat-generaal bij het Europees Hof van Justitie. “Dit hadden we niet zien aankomen. We zijn dan ook erg ontgoocheld”, zegt voorzitter Michel Vandenbosch. GAIA verduidelijkt dat het Hof van Justitie nog steeds kan afwijken van de opinie van de advocaat-generaal. De advocaat van de organisatie wijst er ook op dat een aantal landen al jaren een algemeen verbod op onverdoofd slachten hebben, zoals Denemarken, delen van Finland, Slovenië en Zweden. “Hoe zal het Hof omgaan met deze lidstaten”, vraagt hij zich af.

Het arrest van het Europees Hof van Justitie wordt tegen het einde van het jaar verwacht.

Bron: Belga/De Standaard/eigen verslaggeving