Veerkrachtsubsidie voor Vlaamse bedrijven getroffen door brexit
Vlaamse bedrijven die getroffen worden door de brexit kunnen sinds maandag een brexit-veerkrachtsubsidie tot 50.000 euro aanvragen waarmee ze advies kunnen inkopen om bijvoorbeeld nieuwe markten te verkennen. Vlaams minister van Economie Hilde Crevits (CD&V) voorziet in totaal 28 miljoen euro, waarvan de helft voor deze eerste oproep ter beschikking gesteld wordt. Ondertussen is de brexit sinds een maand een feit. De grootste problemen blijven uit, maar de impact is wel voelbaar voor zowel Britse als Vlaamse bedrijven.
"De coronacrisis heeft voor veel bedrijven grote gevolgen. Wie daarnaast ook nog eens handel voert met of in het Verenigd Koninkrijk wordt ook nog eens getroffen door de brexit. Die bedrijven kunnen rekenen op steun om hun bedrijfsstrategie te heroriënteren. Daarom voorzien we nu in een subsidie tot maximaal 50.000 euro om advies en begeleiding op dat vlak te kunnen inkopen", licht minister Crevits toe.
Nieuwe markten verkennen
Door de brexit moeten heel wat Vlaamse kmo's hun businessplannen herzien en zich heroriënteren op nieuwe markten, producten en diensten. Ze moeten ook rekening houden met de bepalingen uit het EU-VK handels- en samenwerkingsakkoord.
De veerkrachtsubsidie ondersteunt bedrijven die direct of indirect getroffen zijn door de brexit, waarmee ze ruimte krijgen om hun strategische businessplannen duurzaam om te vormen en vervolgens die transformatie toe te passen.
Ondernemers kunnen deze veerkrachtsubsidie sinds maandag aanvragen via VLAIO. Het gaat concreet om een samenwerking tussen een projectindiener -een ondernemer die hinder ondervindt- en een externe private dienstverlener -consultancybureau, kennisinstelling of studiebureau, die de kmo bijstaat bij deze strategische heroriëntatie. De subsidie geldt voor de personeelskost bij de externe dienstverlener en de eigen personeelskosten van de projectindiener, en dit telkens voor maximaal 25.000 euro. In totaal kan een kmo voor zijn project minimaal 20.000 euro en maximaal 50.000 euro brexitsteun ontvangen, waarbij de steun 50 procent bedraagt van de totale projectbegroting.
De veerkrachtsubsidie bestaat uit twee oproepen, waarbij deze eerste oproep goed is voor 14 miljoen euro. Deze subsidie is één instrument binnen het ruimer brexit-actieplan.
"De impact van de brexit op onze bedrijven mogen we niet onderschatten. De voorbije maanden hebben we alles in het werk gesteld om onze ondernemers goed voor te bereiden, maar sinds 1 januari is het VK effectief uit de EU gestapt. Met deze brexit veerkrachtsubsidie willen we ondernemers in staat stellen zich om te vormen, nieuwe markten te verkennen of te diversifiëren. De coronacrisis duwt de brexit nog steeds wat op het achterplan, maar de uitdaging blijft groot", aldus nog minister Crevits.
Na het akkoord was er een hoerastemming omdat de invoertarieven van de baan waren. Maar veel bedrijven wisten niet dat dit alleen geldt voor goederen van preferentiële origine, en staan versteld dat ze toch invoerrechten moeten betalen
Chaos blijft uit, hinder is wel voelbaar
In Noord-Ierland krijgen ze te maken met lege rekken, de Schotse vis geraakt niet op tijd op het Europese vasteland en de kmo’s worden overspoeld door extra administratie waar ze niet op voorbereid waren.
“De klachten die wij van onze leden ontvangen gaan vooral over onvoorbereide instanties en afnemers in het VK zelf”, vertelt Voka-expert Gilles Supply aan De Standaard. “Door die problemen rijden veel trucks noodgedwongen leeg terug, wat de kosten voor het transport opdrijft. Maar al bij al hadden we meer problemen verwacht.”
Ook chocoladeproducent Koen Klingele uit Evergem wordt met gelijkaardige problemen geconfronteerd. Het bedrijf kreeg begin januari de BBC over de vloer (zie video hieronder). Ondanks een kostenverhoging van ongeveer 10 procent, die hij zal doorrekenen aan zijn Britse klanten, denkt hij niet dat hij minder chocolade zal uitvoeren naar het VK.
Leerproces
Volgens Fevia, de federatie van de voedingsbedrijven, is het mogelijk dat er de komende maanden nog enkele nieuwe problemen de kop zullen opsteken omdat veel bedrijven op zekerheid gespeeld hebben en vorig jaar grotere voorraden aangelegd hebben.
Dat zien ze in de haven van Zeebrugge, die nog steeds maar op 60 tot 70 procent draait. Het aantal vrachtwagens met ongeldige documenten is wel verminderd. “In de eerste week ging het om 30 tot 40 procent, nu nog om 2 tot 5 procent. Het is een leerproces. We merken wel dat men aan de Britse kant minder goed voorbereid is”, vertelt CEO Tom Hautekiet.
Uit een bevraging van Fevia bij een vijftigtal leden, blijkt dat de helft merkbare gevolgen ondervindt, vooral op vlak van transportvertraging en onvolledige documenten. Meer dan de helft denkt bovendien minder te exporteren naar het VK. “Een lichtpunt is wel dat er geen signalen zijn dat de werkgelegenheid eronder lijdt”, stelt Nicholas Courant van de voedingsfederatie.
Ook Flanders Investment and Trade (FIT) krijgt tal van vragen binnen over webshops, dienstenleveranciers en over de oorsprongsregels. “Na het akkoord was er een hoerastemming omdat er geen invoertarieven van toepassing zouden zijn”, zegt Claire Tillekaerts, CEO van FIT. “Maar veel bedrijven wisten niet dat dit alleen geldt voor goederen van preferentiële origine, en staan versteld dat ze toch invoerrechten moeten betalen.”
Controles in Noord-Ierse haven opgeschort na bedreigingen
In de haven van Larne in Noord-Ierland zijn de controles op de naleving van de Europese voedings- en dierengezondheidsregels sinds dinsdag voor onbepaalde tijd opgeschort omdat het personeel steeds meer wordt bedreigd. Ook de Europese Commissie heeft haar medewerkers ter plaatse gevraagd om dinsdag niet naar het werk te gaan. De Commissie en de Britse en Noord-Ierse regeringen plegen woensdag overleg over de situatie.
Het lokale bestuur van Mid and East Antrim Borough besloot maandagavond dat het personeel dat belast is met de gezondheidsinspecties en veterinaire controles van goederen uit Groot-Brittannië "onmiddellijk" wordt teruggetrokken omwille van "bezorgdheden over hun veiligheid".
Het personeel zal pas opnieuw aan het werk gaan "wanneer we echte garanties en het volste vertrouwen hebben dat ze hun opdracht zonder angst, vrees of ongerustheid kunnen vervullen", legde burgemeester Peter Johnston uit.
Het Noord-Ierse ministerie van Landbouw liet meteen weten dat de fysieke controles op producten van dierlijke oorsprong in de havens van Larne en Belfast tijdelijk wordt opgeschort. De bijbehorende documenten worden wel nog steeds gecontroleerd, zei een woordvoerder.
Volgens het lokale bestuur in Larne zijn er de voorbije weken steeds meer bedreigingen aan het adres van de controleurs vastgesteld. Er is sprake van verbale beschimpingen, maar ook van graffiti waarop de personeelsleden "als doelwitten" worden bestempeld.
Sinds het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese eenheidsmarkt op 1 januari worden in de Noord-Ierse havens controles uitgevoerd op goederen die uit de rest van het Verenigd Koninkrijk komen.
Deze afspraken tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk in het terugtrekkingsakkoord moeten vermijden dat het Ierse vredesproces in gevaar komt door de herinvoering van fysieke controles op de grens tussen EU-lidstaat Ierland en Noord-Ierland. De aparte status van Noord-Ierland stuit echter op grote woede bij de unionisten.
De Noord-Ierse premier Arlene Foster, zelf unionist en tegenstander van de controles, heeft intussen afstand genomen van de bedreigingen, die volgens haar "totaal verwerpelijk" zijn. Aan de andere kant van de grens veroordeelde de Ierse buitenlandminister Simon Coveney "elke vorm van intimidatie en bedreiging".
Ook de Europese Commissie veroordeelde dinsdag "elke bedreiging of geweld tegen havenpersoneel of tegen eender wie in Noord-Ierland die gewoon zijn taken uitvoert en het terugtrekkingsakkoord implementeert", aldus een woordvoerder. Hij toonde begrip voor de tijdelijke opschorting van de controles. "Uiteraard is de veiligheid van mensen de eerste prioriteit."
Daarom heeft de Commissie ook haar ambtenaren in Noord-Ierland, die samen met de lokale autoriteiten toezien op de uitvoering van het terugtrekkingsakkoord, gevraagd om dinsdag niet naar het werk te gaan. De situatie wordt woensdag besproken op een videoconferentie met vicevoorzitter Maros Sefcovic, de Britse topminister Michael Gove en Foster.
Bron: De Standaard / Belga/ BBC
