Vangronsveld geëerd door Bulgaarse landbouwuniversiteit

Professor Jaco Vangronsveld, directeur van het Centrum voor Milieukunde van de Hasseltse universiteit, heeft een eredoctoraat gekregen van de landbouwuniversiteit in het Bulgaarse Plovdiv. Die onderscheiding dankt de onderzoeker aan zijn speurtocht naar milieuvriendelijke oplossingen voor verontreinigde bodems.

Wereldwijd wordt het onderzoekswerk van Vangronsveld erkend. Vorig jaar werd in de internationale vakliteratuur meer dan zeshonderd keer verwezen naar zijn wetenschappelijke publicaties. Op die manier raakten ook Bulgaarse collega's op de hoogte van zijn onderzoek naar zware metalentoxiciteit bij planten en de methode die hij bedacht om vervuilde gronden te saneren, de zogenaamde fytoremediatie.

"Een eerste vertrekpunt in het onderzoek was de ontdekking dat zinkboerenkers, een plantje dat alleen groeit op gronden waarin veel zink en lood voorkomt, enorm hoge hoeveelheden metalen opstapelt. Meteen drong zich de vraag op of we met planten metalen aan de bodem konden onttrekken. Een tweede vertrekpunt was de vaststelling dat in vervuilde gronden niet alleen zware metalen te vinden zijn, maar ook organische solventen zoals tolueen, benzeen en petroleum", vertelt Vangronsveld in De Standaard.

"Een belangrijk gegeven daarbij is dat in de wortelzone van planten enorm veel bacteriën zitten", gaat de professor verder. "De planten geven die als het ware te eten. Daar steekt de natuur ons een handje toe, want er zijn bacteriën die een organische molecule, tolueen bijvoorbeeld, kunnen gebruiken als voedsel. Als we die afbraakcapaciteit gebruiken en versterken waar de vervuiling aanwezig is, kan heel wat van die vervuiling op natuurlijke wijze worden afgebroken en dus verwijderd".

In Bulgarije werd de voorbije decennia veel geproduceerd, maar met het milieu werd weinig rekening gehouden. Daardoor raakten duizenden vierkante kilometers vervuild met zware metalen en organische contaminanten. "Doodjammer, want het gaat om heel vruchtbare landbouwgebieden met een wat zwaardere, leemachtige bodem, zoals in Haspengouw", zegt Vangronsveld.

De onderzoeker benadrukt dat ook bij ons verontreinigde gebieden te vinden zijn. In Noord-Limburg, bijvoorbeeld. Daar werden op het einde van de negentiende eeuw zinkfabrieken gebouwd omdat de grond er niet veel waard was en de nabijheid van het Kempens Kanaal goede transportmogelijkheden bood. "Bovendien woonden er vooral arme boeren, die niet de reflex of de moed hadden om te protesteren. Meer dan 280 vierkante kilometer raakte vervuild door lood, zink en cadmium".

Samen met onderzoekers van de Gentse universiteit en het Inbo wordt momenteel onderzocht in welke mate korteomloophout een zegen kan betekenen voor de regio. Dat fytoremediatie echt resultaten kan opleveren, is volgens Vangronsveld eerder reeds gebleken. Tien jaar geleden werden in de buurt van Ford Genk 275 populieren aangeplant. Uit metingen vorig jaar bleek dat de historische vervuiling bijna helemaal weggewerkt is.