Van 360 naar 500 eieren per kip?

Leghennen kan je flink wat langer aan de leg houden mits afstemming van hun voeding, management en raskeuze. Door splitvoeding, waarbij je op de juiste tijdstippen een geschikte combinatie van fijne en grove kalk verstrekt aan oudere leghennen, kan je de achteruitgang van de eischaalkwaliteit beperken. Dat blijkt uit onderzoek van landbouwonderzoeksinstituut ILVO. ”De ei-opbrengst per hen is met bijna 40 procent te verhogen, indien leghennen langer aangehouden worden, maar eierproducenten moeten dan wel voeding en management aanpassen en optimaliseren,” aldus onderzoekster Anikó Molnár.

In de huidige leghennenhouderij zijn de dieren geschikt om gemiddeld 75-80 weken aangehouden te worden en 360 eieren te produceren. Uit duurzaamheidsoverwegingen en om de winstmarge per kip te vergroten, wordt gestreefd naar het langer aanhouden van leghennen, tot 100 weken. Bij het langer aanhouden van kippen moeten ze minder snel vervangen worden, daalt dus de opfokkost en moeten de stallen minder vaak gereinigd worden.

Er zijn echter een aantal knelpunten bij een verlengde legcyclus: een afnemende eiproductie, verminderde ei- en botkwaliteit, en gezondheids- en welzijnsproblemen bij de leghennen. Het belangrijkste knelpunt bij oudere leghennen is de eischaalkwaliteit: bij eieren van oudere hennen treedt sneller breukschade op in de stal of bij transport. ILVO-onderzoekster Anikó Molnár ging daarom op zoek naar manieren om de schaalkwaliteit op peil te houden tijdens verlengde legperioden. Daarbij richtte ze zich vooral op aanpassingen in voeding en management.

De oplossing voor sterkere eischalen lijkt simpel: vaak denkt men dat de schaalkwaliteit verbeterd kan worden door meer kalk toe te voegen aan het voeder van oudere kippen. Maar hoeveel kalk, hoe vaak, en in welke vorm? Dat werd nagegaan via testen met “splitvoeding”, een alternatieve voederstrategie waarbij een verschillende ochtend- en namiddagvoeder verstrekt wordt, en men kalk aanreikt op de tijdstippen dat het vereist is. Dat kan zorgen voor een verbeterde kalkbenutting en schaalkwaliteit.

Splitvoeding werd getest zowel in kleinschalige proeven met oudere leghennen (>75 weken) op ILVO, als op praktijkschaal (tijdens een verlengde legronde) op het Proefbedrijf te Geel. Daarbij werd nagegaan of het splitsysteem toepasbaar is voor commerciële eiproductie in verrijkte kooien en in volièresystemen. Opvallend: wat betreft de vorm en percentage kalk die toegediend moet worden voor een optimale eikwaliteit, waren de resultaten van de proeven op ILVO duidelijk verschillend voor bruine en witte leghennen.

Bij bruine leghennen van 72-83 weken zorgde splitvoeding met een ochtendvoeder zonder toegevoegde kalk en een namiddagvoeder met toegevoegde fijne en grove kalk (verhouding 30:70) in een lagere voederopname en 40-47 procent minder gebroken eieren in vergelijking met de conventionele voederbehandeling. Maar, ook al werden de eieren sterker, de schaaldikte nam niet toe. Voor witte leghennen van 75-92 weken bleek dat dezelfde hoeveelheid kalk, maar in fijne vorm ’s ochtends en in grove vorm in de namiddag, meer voordelen biedt voor het behouden van een goede schaalkwaliteit.

Deze resultaten werden bevestigd op praktijkschaal in de verrijkte kooien. In het volièresysteem was de toediening van splitvoeding praktisch bijzonder moeilijk, want daar is het voedersysteem complexer en wordt er op meerdere niveaus van het systeem voeder verstrekt. Dat is waarschijnlijk de reden dat noch de productie, noch de eischaalkwaliteit verbeterd kon worden in het volièresysteem. Om een beter zicht te krijgen op de efficiëntie van toegevoegde kalk is verder onderzoek nodig.

Op de vraag “Is het dan überhaupt haalbaar om leghennen langer aan te houden?” antwoordt Molnár positief: “Commerciële leghenhybriden hebben nu al het potentieel om tot 100 weken leeftijd aangehouden te worden, en om 500 eieren te produceren. Uit een Vlaamse veldstudie uitgevoerd binnen dit doctoraatsproject, blijkt de eikwaliteit van oudere kippen weliswaar wat achteruit te gaan, maar op 80 weken leeftijd blijven ze voldoen aan de vereisten voor tafeleieren. De vermindering van eischaalsterkte treedt pas laat in de cyclus op. In een verlengde legperiode tot 100 weken kan dit mogelijks opgevangen worden via splitvoeding. Maar om de legcyclus succesvol te verlengen, moet men verder kijken dan enkel een verbetering van de schaalkwaliteit: ook specifieke gezondheids- en welzijnsproblemen, zoals botkwaliteit, darmgezondheid en vederpikken moeten aangepakt worden.”