"Toelating gewasbeschermingsmiddelen in EU kan beter"

De toelating van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen schiet tekort. Dat stelt de Europese Commissie in een evaluatierapport dat gebruikt is ter onderbouwing van de Farm2Fork-strategie die vorige week is gepresenteerd. “Hoewel de regelgeving op zichzelf voldoet, heeft de Europese Commissie te maken met vertragingen, waardoor potentieel gevaarlijke middelen langer op de markt blijven en eventuele alternatieven (nog) geen toelating krijgen”, klinkt het.

Het loopt niet goed met de vervanging van relatief schadelijke gewasbeschermingsmiddelen door goede minder belastende alternatieven. Dat heeft de Europese Commissie vastgesteld in een 166 pagina’s tellend rapport, dat vorige week is gepubliceerd bij de strategische plannen om de voedselketen te verduurzamen – de Farm2Fork-strategie.

Het rapport toont aan dat het in de praktijk lastig is om potentieel voor mens of milieu gevaarlijke middelen van de markt te halen, omdat er vaak ook toepassingsmogelijkheden zijn die geen gevaar opleveren. Waar het gaat om de toelating van nieuwe werkzame stoffen, is het evaluatierapport helder: de regels voor de actieve stoffen die kandidaat zijn om gevaarlijker stoffen te vervangen, zijn ineffectief en niet efficiënt. “Die regels hebben niet de resultaten opgeleverd die werden verwacht”, klinkt het in het rapport.

Zo blijkt uit vergelijkende onderzoeken – uitgevoerd in 2015 en 2016 door de lidstaten – dat er geen enkel product werd vervangen. “Het verwachte voordeel voor de volksgezondheid of het milieu door gevaarlijke stoffen te vervangen, is dus niet bereikt”, klinkt het. Daarnaast maken lidstaten in de loop der jaren steeds meer gebruik van de mogelijkheid om bij wijze van uitzondering niet-toegelaten middelen toe te passen. Volgens het rapport is het aantal noodtoelatingen door lidstaten sinds 2011 verviervoudigd.

Het rapport legt ook een ander pijnpunt bloot. De beschikbaarheid van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen is niet voor alle teelten geregeld. “Vooral kleine teelten kunnen vaak geen beroep doen op middelen die wel toegelaten zijn voor veel geteelde gewassen”, zegt Jan Braakman, parlementair verslaggever voor de Nederlandse website Boerderij. “De regelgeving heeft ook weinig oog voor de toelating van niet-chemische stoffen, zoals microbiële of andere vormen van biologische gewasbescherming. En als het gaat om beoordeling van (nieuwe) chemische middelen, schiet de beoordelingscapaciteit tekort.”

Het goede nieuws is dat de Europese Commissie beterschap belooft. Veel zal daarbij afhangen van hoe de beoordeling kan worden versneld en gestroomlijnd. “Net als de Commissie, wil de landbouw minder afhankelijk worden van chemische middelen”, zegt Jan Braakman. “Een belangrijke voorwaarde om dat te bereiken, zijn betere toelatingsprocedures. Er is dus werk aan de winkel voor de Europese Commissie.”