Telen glastuinbouwers straks zandraketplantjes?

Genetisch gemodificeerde zandraketplantjes kunnen in primeur door Vlaamse glastuinbouwers gekweekt worden om eiwitten uit de zaden te halen, bijvoorbeeld voor vaccins. Doctoraatsstudente Rolinde Demeyer onderzocht aan het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) de voorwaarden voor de kostenefficiënte productie van waardevolle eiwitten uit het plantje.

Demeyer is één van de weinige specialisten in Molecular Farming ter wereld. De discipline zoekt naar medische en biochemische toepassingen van genetisch gewijzigde planten. Doel is om via het gebruik van transgene planten (ggo’s), of via de cellen ervan afgeleid, bepaalde waardevolle eiwitten op een kostenefficiënte manier te gaan aanmaken. Het onderzoek van Rolinde Demeyer brengt de effectieve implementatie van Molecular Farming een stap dichterbij.

Zandraket is de eerste plant waarvan het DNA volledig is beschreven. De plant heeft een korte teeltcyclus en haar genoom is relatief makkelijk te wijzigen. Op basis van teelttechnische proeven, en een vergelijking van 96 variëteiten, werd de zaadeiwitopbrengst geoptimaliseerd.

"Momenteel worden deze eiwitten gehaald uit genetisch gemodificeerde bacteriën of zoogdiercellen, maar dat proces is duur", aldus Demeyer. "Bovendien moeten die eiwitten een strenge kwaliteitscontrole ondergaan om overdracht van ziekteverwekkende factoren te vermijden. Zandraket kweken is sneller, flexibeler en goedkoper. Er zijn geen ziekterisico's voor de mens en de zaden laten een langdurige stabiele bewaring van de eiwitten toe."

Zandraketplantjes worden momenteel niet vermarkt. De productie gebeurt bij voorkeur in een stabiele en gecontroleerde omgeving van serres. "Tuinbouwers zouden zich kunnen specialiseren in de productie en een gespecialiseerde firma kan eiwitten uit de zaden halen. Uit een draagvlakanalyse bij de glastuinbouwsector bleken geen fundamentele bezwaren tegen de ggo-teelt. Toch zijn er voorlopig geen bedrijven kandidaat voor afname, terwijl gegarandeerde opbrengsten en -afname essentieel zijn voor tuinbouwers."

De onderzoeksgroep Productkwaliteit en -innovatie van het ILVO zet verder in op deze innovatieve toepassing van plantenbiotechnologie. "Op termijn kunnen de teelten een verbreding betekenen voor de Vlaamse glastuinbouw", klinkt het.