Taskforce tegen lege winkelrekken

De oorlog tussen Oekraïne en Rusland heeft de veenbrand op de grondstoffenmarkt weer in alle hevigheid doen ontvlammen. “Al sinds het begin van Corona kampen we met prijsstijgingen en verstoringen van de productieketens, bij onze leden was er weer wat optimisme aan het groeien dat het ergste achter de rug was. Maar de oorlog in Oekraïne was een brandversneller op een smeulend vuurtje”, zegt Nicholas Courant, woordvoerder van Fevia dat de grote voedingsbedrijven vertegenwoordigt.

Heel de voedingssector hapt op dit moment naar adem. Anneleen Vandewynckel van Fenavian, de federatie van de vleesverwerkende bedrijven: “Vorige week waren wij op Tavola, een belangrijke beurs in de sector, en bij iedereen was daar hetzelfde verhaal te horen. On-ge-zie-ne tijden, heel de sector schrijft bloedrode cijfers.  De facturen voor elektriciteit en gas zijn respectievelijk verdubbeld of verdrievoudigd, mais en tarwe zijn 50 procent duurder geworden, de prijzen van varkensvlees zijn nog nooit zo snel gestegen en wij zijn de grootste afnemer van Belgisch vlees.”

Lege winkelrekken

Uit een bevraging van Fevia blijkt dat 30 procent van de ruim 600 Fevia-leden overweegt ofwel om de productie te verminderen of om bepaalde productielijnen gewoon stil te leggen. Vandewynckel: “Op dit moment is er geen enkele van onze leden die nog rendabel kan produceren. Wij geven waar voor uw geld, maar we moeten ook wel geld voor onze waar krijgen. In de komende dagen en weken zullen er gewoon heel moeilijke beslissingen genomen moeten worden zoals het noodgedwongen stilleggen van productielijnen. Dus die lege winkelrekken, die komen er gewoon op deze manier.”

In de Frantalige zakenkrant l’Echo staat de getuigenis van sauzenproducent Colona uit Waremme. Dat bedrijf produceert jaarlijks 60.000 ton mayonaise en afgeleiden. Daarvoor heeft hij wekelijks 45 ton eigeel nodig, een grondstof die in korte tijd zo sterk in prijs is gestegen dat de kosten met 360.000 euro per maand toenemen. Binnenkort moet Colona onderhandelen met de warenhuisketens Carrefour, maar het bedrijf staat met de rug tegen de muur. “Als ze niet 100 procent van onze verzoeken voor prijsverhogingen inlossen, zullen we verplicht zijn te stoppen met produceren voor hen”, klinkt het.

Zowel bij Fevia, bij Fenavian als bij BCZ eerder is te horen dat het vooral de grote retailers zijn die ieder gesprek over een doorrekening van de kosten afwijzen. “Het overgrote deel van onze productie is voor private label in de supermarkten, wat ons zeer kwetsbaar maakt”, zegt Vandewynckel, “andere spelers zoals uw gewone buurtslager en de kleine detailhandels vergoeden de prijsstijgingen wel gewoon wél. Zij volgen braaf de index van de gestegen grondstoffenprijzen, dus dit is ook nog eens oneerlijke concurrentie vanuit de supermarkten.”

Taksforce

Vandaag zitten we niet in een situatie van voedseltekorten. Om ervoor te zorgen dat dat zo blijft, is er door minister van Economie Pierre-Yves Dermagne, minister van Landbouw David Clarinval en staatssecretaris voor Consumentenbescherming Eva De Bleeker een 'taskforce agrovoeding' opgericht. Bedoeling is te anticiperen op problemen in de voedingsketen en actieplannen uit te werken. "We zitten niet in een situatie van tekorten. Maar we moeten wel flexibel en vooruitziend zijn", aldus Clarinval daarover.

De taskforce - samengesteld uit onder meer landbouworganisaties, voedingsbedrijven- en federaties, de verschillende gewesten en vertegenwoordigers van de verschillende overheidsdiensten - moet problemen detecteren en oplossingen aanreiken. "We staan dicht bij het terrein en monitoren de situatie dagelijks. We zijn er al een maand mee bezig", verzekert minister Dermagne.

Het gaat om erg concrete zaken, zoals bijvoorbeeld de etiketten op ons voedsel. Producenten van diepvriesfrieten of mayonaise moeten een alternatief vinden voor de zonnebloemolie die normaal uit Oekraïne komt, maar nu door de oorlog schaars is geworden. Een alternatief kan bijvoorbeeld arachideolie zijn, maar dat strookt dan weer niet met de ingrediënten op de pot mayonaise. Daarom heeft staatssecretaris De Bleeker opdracht gegeven aan de Economische Inspectie om flexibel te zijn als het over etiketten gaat. "De veiligheid van de consument mag natuurlijk nooit in gedrang komen. We blijven waken over bijvoorbeeld allergenen", aldus De Bleeker. Op termijn zullen generieke termen - denk maar aan plantaardige oliën - mogelijk zijn.