Stop dreigt voor winteraardbeien door energiecrisis

Hans Vanderhallen van Coöperatie Hoogstraten verwacht deze winter aanzienlijk minder productie. “Misschien maar 10 tot 20 procent van de normale aanvoer.” Reden? De gestegen energiekosten die het voor telers niet meer rendabel maakt om in de winter aardbeien en tomaten te telen. Omdat belichting al helemaal uitgesloten is, zullen er in februari waarschijnlijk geen aardbeien zijn.  

Dat geldt niet alleen voor deze winter, maar mogelijk ook voor volgende winter. “Mensen denken dat het zo eenvoudig is, maar er gaat een lange planning en teeltschema aan vooraf. Om volgende winter aardbeien te telen, moeten de planten nu al opgekweekt worden. Bij deze volatiele energieprijzen zien telers daar vanaf.” 

Coöperatie Hoogstraten heeft deze zomer met zijn klassieke winterklanten overlegd of de gestegen kosten volledig doorgerekend konden worden. Telen zonder vaste engagementen is door de hoge gasprijzen, die met een factor tien verhoogd zijn, een te groot risico. “In augustus, toen de gasprijs piekte, moesten telers beslissen om al dan niet in de winter te telen. In de toenmalige onzekere situatie was de richtprijs 18 €/kg”, aldus Vanderhallen.  

Ook de tomatentelers zullen deze winter de lampen niet aanzetten, waardoor er in de winter ook geen Vlaamse tomaten in de schappen zullen liggen. Voor het voorjaar is het ook maar de vraag hoeveel tomaten er beschikbaar zullen zijn. In de periode november, december zetten telers hun tomatenplanten op om vervolgens eind maart, begin april in productie te komen. Omdat de dagen op dat moment lengen en er meer zonlicht is, hoeven zij niet te lichten. “Maar er moet wel verwarmd worden en ook dat is duur en brengt een risico met zich mee. Daarenboven moeten we verder kijken dan de energiekost, de prijs van zo goed als alle andere productiemiddelen is ook drastisch gestegen”, vervolgt Vanderhallen die aangeeft dat telers momenteel voor zichzelf deze rekensom maken. “De komende twee weken zullen telers de knoop moeten doorhakken. In Nederland doet het gerucht de ronde dat er 30 procent minder tomatenareaal zal zijn.” 

Werkgelegenheid en afzetrelaties 

De verminderde aanvoer heeft een grote impact op de operatie van de veilingen. “Het logistieke apparaat is bijvoorbeeld ingesteld op een bepaald volume. Als daar nu maar een fractie van aangevoerd wordt, wordt het een hele puzzel om de mensen zinvol aan het werk te houden”, vertelt Vanderhallen. Deze puzzel is de coöperatie nu aan het leggen. Door open en transparant te communiceren met de werknemers over de verschillende opties willen we in ieder geval vermijden om goede mensen kwijt te spelen die je vanaf april weer heel hard nodig hebt”, geeft Vanderhallen aan.  

Niet alleen de werkvoorziening op de veiling wordt op de proef gesteld, hetzelfde geldt voor de relaties met de afzet. Retailers, groothandel en andere afnemers zullen deze winter op zoek gaan naar alternatieve leveranciers in bijvoorbeeld Spanje of Marokko. “Dat betekent dat je niet steeds met deze afnemers rond de tafel zit en je relaties later terug moet opbouwen”, schets Vanderhallen de problemen van de serretelers. 

De volledige land- en tuinbouwsector staat, net zoals vele andere economische sectoren, voor zeer grote uitdagingen. “In onze sector hebben we nooit iets anders gekend dan voortdurende transformatie. Als het verleden ons één ding heeft geleerd, is het wel dat er altijd innovatieve oplossingen mogelijk zijn. Veerkracht en wendbaarheid zijn daarbij belangrijke succesfactoren”, besluit Vanderhallen.