Steeds minder broedvogels in landbouwgebieden

Sinds 2016 is er een dalende trend van het aantal broedvogels in landbouwgebieden (akkervogels) in Vlaanderen. Voorheen fluctueerden de aantallen telkens, met een significante daling tussen 2011 en 2014. Maar sinds 2016 is de afname niet meer gestopt. Tegenover het referentiejaar 2007 zakt de broedvogelindex met 27 procent. "Naast directe en indirecte effecten van een steeds intensiever wordende landbouw, spelen ook wispelturige weersomstandigheden een toenemende rol in de populatieafnames", duidt het Instituut Natuur-en Bosonderzoek (INBO). "Dit uit zich bijvoorbeeld door het mislukken van broedsels door hevige neerslag, dan wel het onbereikbaar worden van bodemongewervelden door droogte. De effecten van de klimaatverandering worden daarenboven versterkt door de aftakelende kwaliteit van veel landbouwbodems."

Het aantal broedvogels van diverse leefgebieden zag in de periode van 2008 tot 2013 even een opwaartse trend, om uiteindelijk tegen 2024 op ongeveer hetzelfde niveau uit te komen als in 2007.

Ook bosvogels gaan achteruit sinds 2015

Ook het aantal bosvogels gaat de laatste jaren achteruit in het Vlaamse Gewest. Dat aantal bleef in de periode 2007-2015 min of meer stabiel, met de hoogste aantallen in 2012. Nadien volgde een daling tot en met 2023. Sinds 2020 is er sprake van een significante afname ten opzichte van 2015. In 2024 was er wel een voorzichtige heropleving van de aantallen.

Om de populatie opnieuw een boost te geven, kunnen landbouwers onder meer hun perceel in het voorjaar braak laten, wanneer er nesten opduiken op de akkers. Kieviten bijvoorbeeld broeden vaak op maïspercelen, maar de nesten gaan vaak verloren tijdens de voorjaarswerken. Via de ecoregeling 'voorjaarsbraak met late inzaai maïs' kunnen boeren een vergoeding krijgen om hun hun velden vrijhouden van bewerking en bemesting. Maar volgens Natuurpunt mist deze maatregel echter zijn doel. Zo zouden volgens hen landbouwpercelen waar helemaal geen kievitten zitten, toch financiële middelen krijgen. "Een verkapte vorm van hectaresteun", luidde de kritiek vorig jaar.

Naast deze ecoregeling zijn er nog regelingen en beheerovereenkomsten om landbouwers te stimuleren voedsel en nestgelegenheden te voorzien. Voor een aantal zeldzame soorten bestaat er ook een nestbeschermingssubsidie.