Spaanse plattelandsdorpen met uitsterven bedreigd

Plattelandsontwikkeling heeft elders in Europa een heel andere betekenis dan bij ons. In Spanje zijn uitgestrekte regio's in het noorden en het centrum van het land met uitsterven bedreigd. "Van de 5.000 dorpen met minder dan 2.000 inwoners zijn er zo'n honderd op sterven na dood", zegt Ricardo Villarino van de Spaanse federatie van gemeentes. Volgens hem zijn er in het land regio's die zelfs dunner bevolkt zijn dan de Sahara, met amper twaalf inwoners per vierkante kilomter. De Verenigde Naties bestempelen zulke gebieden als 'hopeloos'. "Het is een erg groot probleem in Spanje", bevestigt Villarino, maar ook andere Europese landen en de VS kampen met hetzelfde fenomeen.

Villabandin is zo'n Spaans dorp dat met uitsterven bedreigd is. De voorbije vijftig jaar is het aantal inwoners van het plattelandsdorp gedaald van 136 naar amper 12 inwoners, waarvan de jongste 58 jaar is. De laatste geboorte dateert al van 30 jaar geleden, de hele generatie 'jongeren' van toen is ondertussen verhuisd naar meer stedelijke gebieden. Het schoolgebouw van het dorp is al verdwenen, net als de bar en de kruidenierswinkel. Internet? Nog nooit van gehoord, zelfs de televisie en de telefoon deden er pas hun intrede in de jaren '80.

Ook andere Europese landen kampen met het fenomeen. In Portugal tellen 612 lagere scholen amper 5 leerlingen. Sommige Zweedse gebieden hebben een bevolkingsdichtheid van amper 3 inwoners per vierkante kilometer en jongeren op zoek naar werk trekken massaal van het oosten van Duitsland naar het rijkere westen. Het uitsterven van de dorpen verloopt vaak volgens een bepaald patroon: eerst is er geen werk meer te vinden in het dorp, dan sluiten de plaatselijke bar en school, waardoor jonge families bijna verplicht worden om te verhuizen naar een meer stedelijk gebied. De ouderen blijven over en als zij uiteindelijk overlijden, sterft het dorp mee.

Veel Spaanse dorpsbewoners wijzen met een beschuldigende vinger naar de regionale en de nationale overheid omdat die te weinig investeren, onvoldoende medische voorzieningen garanderen en zich niet bekommeren om een planning op lange termijn. Maar er is meer aan de hand, weet Olga Borrego, die een landelijk gelegen hotel openhoudt: "Ze hebben jarenlang geprobeerd om ons het idee te verkopen dat de stedelijke cultuur 'in' is, waardoor er wordt neergekeken op het plattelandsleven". Het stimuleren van plattelandstoerisme en het overtuigen van jonge immigranten om in de uitstervende dorpen te komen wonen, hebben voorlopig maar weinig succes.