Smaak en kwaliteit van Duroc-varken als leidraad in de korte keten

Een raszuiver Duroc-varken, passie voor kwaliteit en een grote hoop enthousiasme. Dat zijn de ingrediënten waarmee Yvan en Nadine Schurmans van Duroc De Riegel uit Kortenaken zich al 15 jaar lang proberen te onderscheiden. Nog voor de korte keten een hip woord was, waren zij al bezig om hun varkens rechtstreeks af te zetten bij de consument en de horeca. In de aanloop van de Week van de Korte Keten ging VILT op de koffie bij de familie en kreeg er een boeiend verhaal te horen waarbij durven springen en tegenslagen omdraaien tot mogelijkheden centraal staan. 

15 mei 2023  – Laatste update 4 januari 2024 15:26
Lees meer over:
De Riegel Duroc_foto-simonvanderborght-59

Van Piétrain naar Duroc 

Als varkenshouder van de derde generatie is het voor Yvan Schurmans niet ongewoon om in nichemarkt te werken. Al was het in 1984 toen Yvan bij zijn vader in het bedrijf stapte een ietwat andere niche dan die van vandaag. Op dat moment had zijn vader zich gespecialiseerd in de fokkerij van Piétrain-varkens. “Doorheen de jaren waren we erin geslaagd om de dieren met goede genen te selecteren." "We hebben fokberen over heel Europa verkocht, tot zelfs in Spanje”, vertelt Yvan. Na verloop van tijd startte hij ook met een KI-station en de verkoop van sperma van beren wanneer kunstmatige inseminatie bij varkens meer en meer zijn intrede deed.

Het was op die manier dat hij ook in aanraking kwam met het Duroc-varken, te herkennen aan hun chocoladebruine kleur en zwarte neus en hoeven. “Ik had een klant die op zoek was naar Duroc-beren”, herinnert Yvan zich. “Ik had er gevonden, maar het was bijzonder moeilijk om voldoende aanbod te krijgen. Dus ging ik op zoek naar een raszuivere Duroc-zeug om zelf te gaan fokken. Op die manier kon ik mij verzekeren van voldoende aanbod.” Evident was dat volgens hem niet om zo’n zeug te vinden, maar via de connecties die Yvan had gelegd als Piétrain-fokker slaagde hij er toch in om in 2008 een Duroc-zeug in zijn stallen te krijgen.

Iets uniek in handen

Een belangrijk moment voor de toekomst van het bedrijf, maar op dat ogenblik beseften Yvan en Nadine dat nog niet. Hij begon met de Duroc-zeug te kweken, puur met de fokkerij voor ogen. Tot wanneer zijn vrouw Nadine van een lokale keurslager hoorde dat hij varkensvlees heeft kunnen kopen van een Spaans Duroc-varken. “Hij was daarover helemaal in de wolken en zei tegen me: als jullie zoiets zouden kunnen aanbieden, dan ben ik meteen kandidaat om af te nemen”, vertelt Nadine. “Toen ik zei dat we dat konden, ging de bal snel aan het rollen.”

“Korte keten is geen laatste redmiddel”

“Bedrijven mogen de korte keten niet zien als een laatste redmiddel”, aldus Katrien Vanhoutte van het Steunpunt Korte Keten. “Het is geen gemakkelijke manier om geld binnen te rijven. Integendeel, het vraagt een echte mentaliteitswijziging om je ook te professionaliseren in verwerking en verkoop. Bij Yvan en Nadine is dat denkproces beperkter geweest omdat ze voordien ook al in een nichemarkt actief waren.” Volgens Vanhoutte is het belangrijk dat bedrijven financieel gezond zijn vooraleer ze met korteketenactiviteiten starten. 

Yvan en Nadine loven de kwaliteit en de smaak van het vlees. “Duroc-varkens hebben veel meer intramusculair vet en dat proef je”, klinkt het. Maar het Duroc-ras is volgens het koppel niet de enige reden van de uitmuntende kwaliteit van hun varkensvlees. “Het voeder is ook cruciaal. Ik heb altijd mijn eigen voeders gemaakt op basis van tarwe, gerst en maïs (CCM)”, aldus Yvan. “Sinds ik mij toegelegd heb op het Duroc-varken heb ik een nutritionist gevraagd om voor mij een eiwitkern te ontwikkelen. "Die is dubbel zo duur als een andere, maar ik ben ervan overtuigd dat het dit waard is. De varkens groeien trager en zijn rustiger omdat het eiwitgehalte in onze voeders lager ligt.”

Met vallen en opstaan

Het besef dat ze iets uniek hadden, deed het koppel resoluut kiezen voor de korte keten. “Nog datzelfde jaar stopten we met de Piétrain-fokkerij en het KI-centrum." We zagen enerzijds dat de vraag naar Piétrain verder daalde, maar anderzijds kwamen we al gauw tot het besef dat we een keuze moesten maken. Beiden goed doen, dat ging moeilijk zijn”, zegt Nadine, die op dat moment nog vier dagen per week aan het werk was als verpleegkundige. 

De Riegel Duroc_foto Simon VanderBorcht

Vanaf dat moment begon een lange zoektocht naar de juiste kanalen en tussenpersonen om het varkensvlees van op de boerderij naar de consument te brengen. “In eerste instantie lieten we onze Duroc-varkens slachten via de groothandel waar we op dat moment steeds mee gewerkt hadden.” Die bracht de geslachte varkens bij de lokale slager die ook de vleespakketten samenstelde die Yvan en Nadine op hun hoeve verkochten. Maar al gauw staken de eerste problemen de kop op toen bleek dat de groothandel niet echt achter hun verhaal stond. Ook werd het voor de lokale slager stilaan te veel om het werk voor de vleespakketten erbij te nemen. 

Na een lange zoektocht werd in Tongeren dan toch een versnijderij gevonden die zich gespecialiseerd heeft in het versnijden van vlees voor de korte keten. Ook op vlak van slachthuizen werd een hele weg afgelegd. “We zijn aan ons vijfde slachthuis toe. Aanvankelijk lieten we onze dieren slachten in Sint-Truiden, vervolgens gingen we naar Genk, dan naar Mechelen, naar Geel, om uiteindelijk in Oevel uit te komen bij Sus Campinae, waar we vandaag nog slachten”, zegt Nadine. Volgens haar is het aan Yvan zijn goede contacten te danken dat het nog steeds lukt om daar hun varkens in korte keten te slachten. 

De Riegel Duroc_foto-simonvanderborght-6

Logistieke puzzel

Elke donderdagochtend rijdt de boer met zijn eigen varkens naar Oevel. Het gaat om acht tot twaalf varkens per keer. Vroeger ging Yvan ze een dag later ook ophalen met zijn koelwagen, maar dat mocht niet langer van het slachthuis. “De logistiek daarvan kostte hen te veel tijd." "Gelukkig vonden we dan een groothandel uit Mechelen die bereid was om onze varkens mee te nemen en verder te verdelen onder de slagers waar wij mee samenwerken”, vertelt het koppel. 

Maar daar hield het niet op. Om rendabel te zijn, moet ook het volledige varken vermarkt kunnen worden. “Dat was een groeiproces”, erkent Nadine. “In de beginfase hadden we vaak bepaalde stukken over. Zo hebben we een erkend bedrijf gezocht en gevonden dat de hespen voor ons kookt en het spek rookt, op basis van onze receptuur.” Ook voor de pensen hebben Yvan en Nadine intussen een klein lokaal verwerkingsbedrijf gevonden dat wekelijks hun Duroc-pensen op bestelling maakt.

“Kostprijsberekening is onontbeerlijk”

“Een vaak gehoorde reden om met de korte keten te starten, is de wil om meer onafhankelijk te zijn en zelf je prijs te bepalen”, aldus Katrien Vanhoutte van Steunpunt Korte Keten. “Maar zo eenvoudig is het niet. Je moet in eerste instantie een product hebben dat zich onderscheidt van de massa. Als de consument geen reden heeft om meer te betalen of om meer moeite te doen om je product aan te kopen, dan zal die dat ook niet doen.”

Daarnaast hamert het Steunpunt Korte Keten ook sterk op het belang van een kostprijsberekening. “Als producent moet je exact weten wat een product je kost. En daarbij moeten alle kosten in rekening genomen worden: je eigen uren, je kilometers, de afschrijving van je investeringen, enz. Per product moet je daarvoor verdeelsleutels maken. Het is enorm belangrijk dat je daar zicht op hebt zodat je weet aan welke prijs je je product kan verkopen zodat je ook winst maakt.”

Het grootste deel van het vlees vindt zijn weg naar de consument via de vleespakketten die Duroc De Riegel op de website aanbiedt. “We hebben pakketten van 5, 10 en 15 kilo”, legt Yvan uit. “Een deel wordt afgehaald op de hoeve, maar het merendeel leveren we aan huis.” Ook via de Buurderijen wordt er rechtstreeks aan de consument geleverd. “We nemen op dit moment deel aan vijf Buurderijen. Die zijn voor ons ook heel belangrijk om de logistieke puzzel te laten kloppen. Op het platform van de Buurderij kan ik aangeven welke stukken ik elke week ter beschikking heb. Dus als het spek of de koteletten op zijn, dan ik dat doorgeven en kunnen consumenten die niet bestellen.”

Het overige deel van het vlees gaat naar slagers, de horeca en buurtsupers. Ook daar kruipt heel wat tijd en energie in. “Ik belever de horeca zelf”, vertelt Nadine. “Ik haal er niet alleen veel voldoening uit, maar dat rechtstreeks contact is ook zo belangrijk. Het zorgt voor klantenbinding. Op die manier krijg je de mensen mee in je verhaal. En als ik dan eens een week geen spek voor ze heb, dan begrijpen ze dat ook.”

"Sociale skills zijn onontbeerlijk”

“Goesting hebben om met korteketenverkoop te starten, is niet voldoende”, zegt Katrien Vanhoutte van Steunpunt Korte Keten. “Als je ziet hoeveel samenwerkingsverbanden Yvan en Nadine al hebben opgezet, dat kan je alleen als je bijzonder sociaal bent en bereid bent uit je kot te komen. Zowel voor de verkoop naar de eindklant, als om de nodige tussenschakels te vinden is dat belangrijk. Mensen kennen, eens iets doen voor een ander zonder dat dit meteen iets oplevert. Het verhaal van Duroc De Riegel toont aan dat dit bijzonder belangrijk is. Je product in een buurtsuper krijgen, dat lukt niet zomaar. Niet alleen moet het onderscheidend vermogen van je product goed zitten, je moet ook sociale skills hebben om je product te verkopen.”

Geen hoevewinkel

Het was een bewuste keuze om geen hoevewinkel te openen. “Een keuze die we in overleg met het Steunpunt Korte Keten hebben genomen”, legt Nadine uit. “Ik ken mezelf. Ik ben heel perfectionistisch. Bovendien werk ik nog steeds halftijds als verpleegster. Dat wil ik niet opgeven. Dat werk is voor mij een uitlaatklep, ook mentaal. En bovendien levert het heel wat extralegale voordelen op, zoals een ziekteverzekering en een hoger pensioen. Zaken die je als meewerkende echtgenote niet hebt. Dat heeft ook meegespeeld in onze beslissing.”

“Maak als partner een goed geïnformeerde keuze”

“We zien vaak dat de partner mee in het bedrijf stapt wanneer er met korte keten wordt gestart”, vertelt Katrien Vanhoutte van Steunpunt Korte Keten. “Er is nood aan een extra paar helpende handen en dan is de partner vaak de voor de hand liggende keuze. Nochtans is het belangrijk dat je de keuze goed geïnformeerd maakt. Je kan als partner veel verliezen: niet alleen de job waar je ooit bewust voor gekozen hebt, maar ook je eigenheid. Daarnaast heb je als werknemer ook een veel betere sociale bescherming. Dat zijn allemaal zaken die je goed op een rijtje moet zetten.”

Hoewel Yvan de beenhouwerscursus heeft gevolgd, was ook een eigen versnijderij nooit een optie. “We werken samen met een slager die voor ons het vlees versnijdt zoals wij het wensen. Nadine is dinsdag de hele dag bij de slager om alles te verpakken en in pakketten te steken op basis van de bestellingen die we hebben binnen gekregen.” Dinsdagavond worden de bestellingen dan aan huis geleverd. “We beleveren niet alle regio’s elke week. We wisselen week om week. Op die manier moet niemand langer dan twee weken op zijn bestelling wachten. Dat werkt perfect.” 

De Riegel KortomLeuven_DurocDeRiegel familieportret_Renaat Nijs

Keuzes maken

Bijkomend voordeel van de keuzes die op dat vlak zijn gemaakt, is de zeer beperkte investeringskosten. Het koppel moest enkel een koelwagen aankopen om het vlees te vervoeren. Daar tegenover staat dat de logistieke kost per varken wel een stuk hoger ligt. “Maar je kan niet alles zelf doen. Uiteindelijk gaat het erom om een visie te ontwikkelen en je daar aan te houden. Niet alles loopt doorheen het proces zoals je zou willen, maar je mag niet bij de pakken blijven zitten. Als onze eerste grossist bereid zou geweest zijn om onze varkens bij slagers af te zetten, dan was er misschien helemaal geen korteketenverhaal ontstaan hier op de hoeve”, klinkt het.

Hoewel de dochters van Yvan en Nadine heel fier zijn op het bedrijf van hun ouders en bijspringen waar nodig, zullen ze geen van beide het bedrijf voortzetten. Dat vinden ze enerzijds spijtig, anderzijds biedt het ook rust. “We hoeven niet meer te investeren." De druk die jonge mensen voelen aan het begin of halverwege hun carrière is er bij ons niet meer. Het maakt het ook gemakkelijker om bepaalde keuzes te kunnen maken”, besluit het koppel.

“Bepaal je visie en gebruik die als constante leidraad”

“Als korteketenproducent moet je een verhaal of een visie hebben”, vertelt Katrien Vanhoutte van het Steunpunt Korte Keten. “Denk daar goed over na voor je start en eens je gekozen hebt, hou je daar dan aan. Ook als je dat soms geld zou kosten. Als je door de consument of door je collega’s betrapt wordt op het niet volgen van je eigen visie, dan kan je het verkorven hebben. Betrouwbaarheid en eerlijkheid zijn ongelofelijk belangrijk.”

Volgens haar kan een lijn aanhouden soms een risico inhouden. “Het vraagt echt ondernemerschap om die visie aan te houden. Op bepaalde momenten zal het erop aan komen om kansen te zien en te durven springen, op andere momenten moet je tegenslagen trachten om te buigen naar kansen. Dat zal bij elke ondernemer gepaard gaan met vallen en opstaan. Daarom is het ook zo belangrijk om je te omringen met mensen die meegaan in je visie.”

Bron: Eigen berichtgeving

Beeld: Simon Vander Borcht

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek