Rekenhof stuurt aan op effectiever boscompensatiebeleid

Wie bos wil kappen in Vlaanderen, moet zelf voor nieuw bos zorgen of geld neertellen voor de compensatie van het gekapte bos. Met die compensatie wordt dan elders herbebossing gefinancierd. De financiële compensatie komt beduidend vaker voor dan compensatie in natura. In acht op de tien gevallen kiest men voor het betalen van een bijdrage. Uit een rapport van het Rekenhof blijkt nu dat die bijdragen niet volstaan om voldoende compensatiegrond te kunnen kopen. Tussen 2002 en 2014 werd bijna 47 miljoen euro geïnd en is er amper 700 hectare gerealiseerd. Dat is minder dan één derde van de 2.340 hectare die eigenlijk met dat bedrag had moeten aangekocht zijn.

De boodschap van het Rekenhof over de te lage financiële compensatie voor gekapt bos, mag niet genegeerd worden. Dat zegt de organisatie BOS+, die zich inzet voor bosbehoud. Directeur Bert De Somviele is tevreden dat minister Joke Schauvliege de bijdrage in geval van ontbossing wil verhogen, maar ziet dat maar als "een eerste stap". Schauvliege liet weten het bedrag van 1,98 euro per vierkant meter, onveranderd sinds 2001, te willen optrekken naar 2,62 euro per vierkante meter en die prijs ook te indexeren.

De Somviele noemt dat "een goed beslissing, maar die al een eind over tijd is". En hij zet vraagtekens bij het nieuwe bedrag: "De grondprijzen zijn flink gestegen. Soms wordt al 7 à 8 euro per vierkante meter betaald om compensatiegrond aan te kopen. Men moet dus eens goed kijken in de statistieken wat de grondwaarde is. Tot spijt van wie het benijdt zal daar overigens ook landbouwgrond bij zijn".

Verschillende knelpunten bemoeilijken volgens het Rekenhof de verwerving van te bebossen gronden: de hoge gronddruk, de uitsluiting van gronden in herbevestigd agrarisch gebied, het voorafgaandelijk akkoord met eventuele pachters, het gebrek aan een overeenkomst met de Vlaamse Belastingdienst over de uitvoering van schattingen, de beperkte machtiging om middelen van het fonds aan te wenden, lopende discussies in het kader van ruimtelijke planningsprocessen of van de invulling van de Europese natuurdoelstellingen.

"Het geld moet ook efficiënter worden besteed", vervolgt de BOS+-directeur. Hij kijkt daarvoor naar het Agentschap Natuur en Bos, dat het grootste deel van de compensatiegrond koopt. "Voldoende mensen binnen de administratie moeten ermee bezig zijn. De bosuitbreidingsteams zijn de laatste jaren afgebouwd." De Somviele vindt ook dat ontbossingen minder snel toegelaten mogen worden. BOS+ was ook verrast over de achterstand in boscompensatie. "Wij gingen de laatste jaren in onze Bosbarometer uit van een achterstand van 1.500 hectare, maar nu blijkt die ondertussen al meer dan 2.000 hectare te bedragen."

Caberetier Wouter Deprez, die zich al een tijd in het dossier van het bosbeleid in Vlaanderen vastbijt, reageert tevreden op de optrekking en voortaan ook indexering van de boscompensatiebijdragen. Toch wijst hij erop dat het boscompensatieprobleem nog groter is dan eerder gedacht. De optrekking van het compensatiebedrag biedt volgens Deprez helemaal geen oplossing voor het allergrootste probleem dat het Rekenhof blootlegt : "De voorbije 14 jaar werd maar 54 procent van de gelden besteed aan compensaties. De helft van het geld dat in het fonds zat, werd dus niet eens uitgegeven." Deprez wijst in dat verband nog naar het regeerakkoord, waarin staat dat binnen de ruimtebalans gestreefd wordt naar 10.000 extra hectare bos. "Daarvan is er nog een achterstand van 7.600 hectare, dit rapport van het Rekenhof is het moment om die verbale bossen eindelijk echt aan te planten."