Recordomzet verbloemt moeilijk jaar voor Belgische zuivelindustrie
De Belgische zuivelindustrie realiseerde in 2022 een recordomzet van ruim zeven miljard euro. Dat is een stijging met 30 procent tegenover het jaar voordien. “Een historisch record”, zegt Renaat Debergh, afgevaardigd bestuurder van BCZ. “Maar we kunnen er moeilijk euforisch over doen. De verwerking daalde met één procent waardoor die stijging puur een prijseffect is.” Veel zuivelbedrijven hadden het bijzonder moeilijk om de sterk gestegen melkprijzen door te rekenen.
Meer melkproductie door hoge prijzen
De recordcijfers die de Vlaamse melkveehouderij in 2022 realiseerde, bracht VILT begin januari al uitgebreid in beeld. Naar aanleiding van de jaarlijkse algemene vergadering van de Belgische zuivelindustrie rakelde Renaat Debergh die nog eens op. Afgelopen jaar ontvingen melkveehouders een gemiddelde melkprijs van 54,8 euro per 100 liter. Dat is een stijging van maar liefst 47 procent op één jaar tijd. “Sinds 2022 speelt de melkprijs in een nieuwe liga. Gaan die hogere niveaus aanhouden? Dat is moeilijk te voorspellen, maar we sluiten het niet uit”, meent Debergh.
Voor heel België stegen de melkleveringen met 3,3 procent, al was er wel een grote discrepantie tussen Vlaanderen en Wallonië. De melkproductie van de Waalse melkveehouders bleef stabiel, terwijl de Vlaamse melkveehouders 4,5 procent meer melk produceerden. “Als in Vlaanderen de melkprijs stijgt, zien we bijna meteen dat de productie omhoog gaat. In Wallonië is dat niet het geval. Wellicht is dat een gevolg van de extensievere Waalse bedrijfsvoering”, aldus Debergh.
Ondanks die gestegen melkproductie, daalde het volume aan verwerkte melk met één procent tot 4,7 miljoen liter. Ongeveer 4,3 miljoen liter was afkomstig van Belgische melkveehouders, daarnaast werd 379.000 liter in bulk aangekocht in de buurlanden om in België te verwerken. Het aandeel van Belgische melk in de melkverwerking steeg van 80 procent in 2018 naar 92 procent in 2022. “Die groei bevestigt de nauwe band van onze industrie met de Belgische melkveehouders”, benadrukt Debergh.
Ontgoocheling over houding retail
Terwijl het aantal verwerkte liters melk daalde, zag de Belgische zuivelindustrie haar omzet toch stijgen. Waar in 2021 nog een omzet van 5,45 miljard euro werd gerealiseerd, ging het afgelopen jaar om 7,07 miljard euro (+30%). “Er was dus alleen een prijseffect, dat onvoldoende was om de sterke kostenstijgingen te compenseren”, klinkt het. De belangrijkste grondstof, melk, werd maar liefst 47 procent duurder en daarnaast waren er ook heel wat andere grondstoffen die fors duurder werden: energie, verpakkingen, machines, enz.
“Die kostenstijgingen konden veel te laat en slechts gedeeltelijk doorgerekend worden”, zegt BCZ-voorzitter Catherine Pycke. Vooral de bedrijven die op de consumentenmarkt actief zijn, hebben een bijzonder moeilijk jaar achter de rug. “Zij konden hun prijzen maar gedeeltelijk en veel te laat doorrekenen naar de retail.” BCZ is dan ook bijzonder ontgoocheld in de manier waarop de onderhandelingen met de retail zijn verlopen. De federatie spreekt van een “moordende concurrentieomgeving” in het Belgische retaillandschap. Voor B2B-zuivelproducten en ingrediënten ging het wel vlotter om de hoge melkprijs door te rekenen, maar toch heeft de zuivelsector naar eigen zeggen geen boerenjaar achter de rug. De rendabiliteit kwam zwaar onder druk te staan.
Maatschappelijke prestaties wel in de lift
Dit moeilijke jaar vertaalde zich niet meteen door naar een lagere tewerkstelling of minder investeringen. “De tewerkstelling groeide opnieuw met twee procent, goed voor 6.708 jobs. Vergeleken met 2015 zijn er 12 procent meer jobs in de zuivelindustrie. Dat is vrij uitzonderlijk in de Belgische voedingsindustrie”, legt Debergh uit. Ook de investeringen zijn gestegen van 169 miljoen in 2021 naar 180 miljoen afgelopen jaar (+7%). Het gaat daarbij niet alleen om investeringen in extra capaciteit, maar ook in verpakkingslijnen, energie- en waterbesparende technieken. “Dit toont aan dat de zuivelindustrie blijft geloven in de toekomst.”
Ook het handelsoverschot, niet onbelangrijk in economisch moeilijke tijden, steeg spectaculair. “Op twee jaar tijd verdubbelde het tot 488 miljoen euro. Dat betekent dat er voor dat de uitvoer van zuivelproducten bijna een half miljard euro hoger lag dan de invoer ervan. Op één jaar tijd ging het om een stijging van 77 procent.
De komende dagen brengt VILT nog meer cijfers over de Belgische zuivelsector.
Bron: Eigen berichtgeving
