Rapport ondergraaft natuurbeleid Antwerpen-Linkeroever

Doel 2020 noemt de natuurcompensaties voor de uitbreiding van de Antwerpse haven een slag in het water en baseert zich daarvoor op een rapport over de weidevogelpopulatie. "Er wordt geen rekening gehouden met de predatie door de vos", luidt het daarin, "en de Vlaamse praktijk om natuurgebied te verschralen door de bovenlaag van landbouwgrond af te schrapen, vindt in geen enkele buitenlandse studie bevestiging."

Het ornithologisch rapport is gebaseerd op een zeer lange observatieperiode van 1977 tot 2010. De laatste observatieperiode van 2001 tot 2010 toont negatieve trends voor alle weidevogelsoorten op Antwerpen-Linkeroever, met uitzondering van de Kluut. "De sinds 1992 aangelegde natuurreservaten met een oppervlakte van circa 680 hectare hebben die afnemende trend tot op heden blijkbaar niet kunnen verhinderen", luidt het.

Het actiecomité Doel 2020 concludeert daaruit dat er vroeger, toen in de polders nog aan landbouw werd gedaan, meer weidevogels in de polder zaten dan sinds hun dure omvorming tot natuurgebied. Doel 2020 noemt het rapport ronduit vernietigend voor het natuurbeleid op Antwerpen-Linkeroever en stelt zich vragen bij de plannen om bijkomend 769 hectare vruchtbare akkers af te schrapen voor de weidevogels.

Literatuuronderzoek leverde in geen enkele buitenlandse studie een bevestiging op van de praktijk van Vlaamse natuurbeheerders om de vruchtbare bovenlaag van landbouwgrond af te schrapen om natuurgebieden te verschralen. Op bemeste gronden zijn meer wormen en larven aanwezig, welke een belangrijke voedselbron vormen voor weidevogels. Wanneer landbouwgrond in natuur wordt omgezet en niet meer bemest wordt, heeft dit bijgevolg een negatieve invloed op het weidevogelbestand.

"Natuurgebied 'De Putten' bestond tot 2002 voor de helft uit goed bemeste maïsakkers en telde dat jaar 13 paren Grutto's. In het nieuw gecreërde natuurbiotoop broeden jaarlijks nog maximum drie paren, zonder dat er één jonge vogel volwassen wordt", illustreert het rapport. "De weidevogelreservaten, met een huidige oppervlakte van circa 530 hectare nuttige oppervlakte, schijnen dus niet te voldoen aan de noodzakelijke normen van ideale weidevogelgebieden."

De ornitholoog stelt dat akkers omvormen tot weilanden niet volstaat voor de weidevogels. De reservaten op Linkeroever beogen een verbeterde voortplanting van de weidevogels, maar zouden minder beantwoorden aan de tweede randvoorwaarde van een rijk kruidenbestand in de weilanden. Ook aan het verhogen van het waterpeil om de graslanden te vernatten, is wellicht te weinig aandacht besteedt op Linkeroever. Een sluizensysteem is volgens de onderzoeker efficiënter dan het overstromen van grote oppervlakten grasland.

Opdat verbeteringen van bemesting en nattere graslanden op Linkeroever een toename van de weidevogelstand kunnen opleveren moet met de factor predatie rekening worden gehouden, zo blijkt uit de literatuurstudie en de eigen bevindingen van de ornitholoog. De vos speelt immers een belangrijke rol in de verdwijning van nesten en kuikens.

Meer info: Weidevogels te Antwerpen-Linkeroever 1977-2010