Pro Deo advocaat mogelijk voor boeren in geldnood

Land- en tuinbouwers die in een problematische financiële situatie terechtkomen, zijn niet langer bij voorbaat uitgesloten van gratis juridische bijstand door een pro Deo advocaat. In het verleden was dat meestal wel het geval omdat landbouwers in veel gevallen over eigendommen beschikken en dus niet in aanmerking komen voor gratis juridische hulp. “In de toekomst zal niet alleen rekening gehouden worden met alle bestaansmiddelen, maar ook met een buitengewone schuldenlast”, antwoordde justitieminister Koen Geens op een parlementaire vraag van Frank Wilrycx (Open Vld).

Vanuit landbouwmiddens werden eerder al problemen gesignaleerd rond het recht om een beroep te kunnen doen op een pro Deo advocaat. Het gaat om bedrijven die in financiële moeilijkheden komen waardoor ze niet langer aan hun verplichtingen kunnen voldoen en gedwongen worden om de steun terug te betalen die ze hebben ontvangen in het kader van het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF). Omdat ze eigendommen hebben, kunnen ze niet rekenen op gratis juridische bijstand. “Dat brengt hen in een vicieuze cirkel”, meent Wilrycx. “Wie in financieel moeilijke papieren zit, heeft geen geld om dure juridische bijstand in te huren en krijgt te kampen met een nog meer uitzichtloze financiële situatie.”

Vlaams minister van Landbouw Joke Schauvliege vroeg federaal minister van Justitie Koen Geens om deze problematiek te bekijken. “We waren niet op de hoogte. Het is een probleem dat moeilijk in te schatten is en vanuit de landbouwsector werden we hierover nog niet gecontacteerd”, stelt Geens. Er zijn volgens hem dan ook geen cijfers over het aantal landbouwers aan wie pro Deo bijstand, de zogenaamde juridische tweedelijnsbijstand, werd geweigerd. De beslissing over de toekenning van deze gratis bijstand wordt genomen door de Bureaus voor Juridische Bijstand (BJB) van de balies. Zij doen dat op basis van de regelgeving die op dat vlak van toepassing is.

Nu de ministerraad eind 2015 een voorontwerp heeft goedgekeurd dat de regels rond deze juridische tweedelijnsbijstand moet hervormen, is er volgens minister Geens wel een opening mogelijk voor een pro Deo advocaat voor land- en tuinbouwers met financiële moeilijkheden. “Na de hervorming kan er rekening gehouden worden met alle bestaansmiddelen, maar ook met een buitengewone schuldenlast. De Bureaus voor Juridische Bijstand zullen dus op individuele basis moeten analyseren of de betrokken landbouwers in aanmerking komen voor juridische tweedelijnsbijstand”, aldus de justitieminister.