Overname en stopzetting in de praktijk

Heel wat factoren beïnvloeden de beslissing van een jonge landbouwer om al dan niet het ouderlijk bedrijf over te nemen. In eerste instantie zijn er de bedrijfseconomische aspecten die bepalen of men het al dan niet ziet zitten om over te nemen. De omvang van de nodige investeringen bepaalt in belangrijke mate de beslissing om al dan niet over te nemen. Maar daarnaast spelen ook andere elementen een rol zoals de grond waarover men beschikt en of die in eigendom is of niet, de administratieve druk, enz. In deze hele fase is familie ontzettend belangrijk. Ook persoonsgebonden kenmerken zijn belangrijk tijdens deze eerste fase. Het belang dat de persoon in kwestie hecht aan vrijheid, aan passie voor het vak, aan financiële zekerheid is bepalend in de uiteindelijke beslissing.

“Het ouderlijk bedrijf overnemen, lijkt als jongere logisch, maar in die evidentie schuilt ook een gevaar”, zegt Lucas Van Dessel, ondervoorzitter van Groene Kring, de beweging voor jonge land- en tuinbouwers. “Je neemt als starter een grote verantwoordelijkheid, niet het minst financieel, zodat de stap goed doordacht moet gebeuren. Een weg terug is er amper, jobhopping is aan landbouwers niet besteed.” Zodra de beslissing genomen is om in het vak te stappen, brengt dit een aantal belangrijke sociale gevolgen met zich mee. “Toch moet je trachten vermijden dat je als jonge starter enkel oog hebt voor je bedrijf. Het is beter een evenwichtige mix tussen werk en sociaal leven na te streven. Dat is zowel voor jezelf als voor de ontwikkeling van je bedrijf verrijkend”, geeft Van Dessel zijn jonge collega’s goede raad.

“Jonge landbouwers starten met enorm veel passie en ambitie om een bedrijf van generaties voort te zetten. Het is dan ook een spijtige zaak als zij vroeg of laat geconfronteerd worden met een onevenwicht tussen draagkracht en draaglast, dat hen er eventueel toe kan verplichten het bedrijf stop te zetten”, vertelt Riccy Focke. Als directeur van Boeren op een Kruispunt, een vzw die oplossingen tracht aan te reiken voor boeren en tuinders in crisis, ging Focke dieper in op de psychosociale gevolgen van een stopzetting. In eerste instantie wijzen landbouwers erop dat ze na de stopzetting van hun bedrijf minder sociaal contact hebben. Het contact met vertegenwoordigers, handelaars en klanten valt weg zodra men het bedrijf stopzet. “Mensen die bij ons aankloppen, hebben het vaak erg moeilijk met het verlaten van de boerenstand en zijn bevreesd voor een verlies aan erkenning en respect en voor de onzekerheid omtrent het vervolginkomen”, zegt Focke, “terwijl die mensen duidelijk capaciteiten hebben waarmee ze succesvol kunnen zijn buiten de land- en tuinbouw.” Boeren op een Kruispunt helpt wijkers door het rouwproces dat met een stopzetting gepaard gaat, om vervolgens nieuwe mogelijkheden te ontdekken. “Door mensen te laten inzien dat een carrière buiten de landbouw een optie is, overtuigen we wijkers dat er meer oplossingen dan problemen zijn”, besluit Focke.