Open brief: "Stel landbouwers centraal in beslissingen die genomen moeten worden"

Uitstel definitief stikstofkader

Dochy start zijn open brief met een verwijzing naar het stikstofarrest van 25 februari 2021. “Met dit arrest werd het significantiekader op basis waarvan de vergunningen werden verleend, onderuitgehaald. De stikstofuitstoot moet worden aangepakt, dat is heel duidelijk”, stelt hij.

Tegelijk stelt hij vast dat we bijna een jaar verder zijn en dat er nog steeds geen nieuw stikstofkader is op basis waarvan vergunningen kunnen worden beoordeeld. “Vandaag vormen een ministeriële instructie, een richtsnoer en voor de rest de passende beoordeling de instrumenten waarmee bedrijven en vergunningverlenende overheden aan de slag moeten”, klinkt het.

Deze situatie brengt vooral de bedrijven waarvan de vergunning ondertussen verloopt in een rechtsonzekere situatie. “Het is waar dat er theoretisch een voorlopige vergunning wordt verleend tot eind 2022, maar deze overgangsperiode is te kort want de aanvraag van een hernieuwing dient minstens een jaar voorafgaand aan die vervaldatum te worden ingediend. Vóór 1 januari dus”, stelt Dochy.

In het Vlaams parlement was er over alle fracties heen al snel consensus dat er dringend een oplossing moest komen. Dochy verwijst naar de motie die in juni 2021 werd goedgekeurd om tegen eind 2021 een definitief stikstofkader te hebben. “In de parlementaire debatten was er unanimiteit om niemand in armoede te storten. Maar het is duidelijk dat dit beleid vooral op de land- en tuinbouwsector een heel belangrijke impact zal hebben”, staat te lezen in de open brief.

Concurrentieel nadeel voor varkenshouders

Een ander probleem dat Dochy vaststelt, is dat een deelsector van de land- en tuinbouw, de varkenssector, in een diepe crisis is gestort. “De opeenvolging van Afrikaanse varkenspest in Wallonië, het verlies van onze AVP-vrije status, de Ruslandboycot en de exportproblemen als gevolg van de coronacrisis hebben de varkensmarkt compleet ontwricht”, somt hij op. Tegelijk valt het hem op dat de varkensprijs in Vlaanderen de jongste jaren systematisch lager ligt dan de ons omringende landen.

Ondanks zwaar aandringen van onder meer Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) en de Europese parlementsleden Tom Vandenkendelaere (CD&V) en Hilde Vautmans (Open Vld) blijft Europees landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski “doof” voor een Europees steunmechanisme. “Minister Crevits kwam met 16 miljoen euro over de brug, maar gezien de omvang van de crisis is dit een druppel op een hete plaat”, luidt het.

Ondertussen merkt Dochy dat varkenshouders in Vlaanderen met lede ogen kijken naar de forse steun die andere lidstaten zoals Litouwen, Nederland, Duitsland, Wallonië, Polen en Frankrijk uittrekken om te voorkomen dat varkenshouders stoppen in hun land. “Deze georganiseerde scheeftrekking creëert een concurrentieel nadeel voor onze Vlaamse varkenshouders. Ze hebben steun nodig om een kans te hebben om te overleven.”

“Het zal misschien tot leedvermaak leiden bij sommigen, maar een kille sanering met familiale drama’s dreigt. Wat niemand in het parlementair halfrond wou omwille van stikstof, is nu aan het gebeuren als gevolg van marktverstoring. Varkenshouders voelen zich in de steek gelaten in vergelijking met collega’s in andere lidstaten. Bovendien voelen ze zich ook deels verlaten door andere schakels in de keten die maar schoorvoetend mee alarm helpen slaan”, meent Dochy.

En deze situatie heeft volgens hem ook zijn impact op het stikstofdossier. “Blijkbaar lijkt niemand te beseffen dat de diep gegraven putten van vandaag ook de onmogelijkheid aan het creëren zijn om in de toekomst de nodige investeringen te doen om de stikstofuitstoot te beperken”, waarschuwt de voorzitter van de landbouwcommissie.

Dubbele oproep

Daarom doet hij een dubbele oproep. “Ik richt me in de eerste plaats tot de volledige varkensketen: stel de landbouwer centraal!” Dochy vraagt dat er snel orde op zaken komt en dat er transparantie komt over de winstmarges zodat de landbouwer kan krijgen wat hem toekomt. “Waarom moet de Vlaamse varkensprijs lager liggen dan die in de ons omringende landen? Waarom moet de retail braderen met de prijs van (varkens)vlees?”, vraagt hij zich af. “Ga voor kwaliteit en promoot het Belgisch vlees. Kortom, ga als volledige sector mee in de brancheorganisatie PORK.be”.

Zijn tweede oproep is gericht naar de landbouworganisaties en de politiek. “Stel de landbouwer centraal”, klinkt het ook hier. “Laat niet toe dat landbouwers in armoede worden gestort. Wees creatief in de oplossing en onbezonnen in de methode. Gebruik de middelen die noodzakelijk zijn om de stikstof te reduceren mee om de crisis aan te pakken. Overstijg uw eigenbelang en profilering. Doe het voor de landbouwers en hun gezinnen”, aldus Dochy.