Open brief natuurorganisaties: “Laat Vlaanderen nu niet stikken”

De organisaties stellen dat Vlaanderen “gevangen zit onder één grote stikstofstolp: we stoten veel meer stikstof uit dan gezond is voor mens en natuur.” Ze wijzen erop dat het stikstofdossier veel ruimer gaat dan de bescherming van enkele zeldzame plantjes, maar dat het gaat over proper water en gezonde lucht. “Zonder een drastische aanpak van de stikstofuitstoot en gericht natuurherstel wordt onze natuur steeds zieker, en kunnen we het stijgende biodiversiteitsverlies nooit een halt toeroepen”, klinkt het.

Volgens de organisaties verstikt de overdosis stikstof in de lucht niet alleen de natuur, maar draagt die ook bij aan de slechte luchtkwaliteit. “De vorming van fijn stof vanuit ammoniak en stikstofoxides veroorzaakt astma en longkanker en leidt tot meer sterftes door problemen met hart- en bloedvaten. Met de huidige stikstofuitstoot kunnen we geen gezonde leefomgeving creëren in Vlaanderen. Het stikstofbad loopt over en de kraan moet dringend toe”, staat te lezen in de brief.

Vooral de landbouw heeft vandaag nood aan nieuwe toekomstperspectieven, gaan ze verder. “Door eenzijdig schaalvergroting aan te moedigen, heeft het non-beleid van de laatste decennia de agro-industrie steeds centraler gezet dan de landbouwer zelf. Deze aanpak heeft gefaald en heeft de rechterlijke toets niet overleefd. Door jarenlang zachte heelmeester te spelen, moeten nu moeilijke beslissingen genomen worden.”

Het feit dat het voorliggend stikstofakkoord voor het eerst het belang van milieubeleid in de landbouw erkent, noemen ze een “trendbreuk die een kans biedt om voluit te kiezen voor een Vlaamse landbouw die past binnen de milieugrenzen van onze dichtbevolkte en versnipperde regio”. Dan moet het voor de organisaties meer in de richting gaan van grondgebonden veeteelt: “een meer duurzame vorm van veehouderij waarbij het aantal dieren afgestemd is op de draagkracht van de omgeving”. Cruciaal hierbij is dat landbouwers een goede begeleiding en ondersteuning krijgen in de richting van een meer kringloopgebonden model. Ook voor de industrie pleiten ze ervoor om niet alleen nieuwe installaties, maar ook de bestaande installaties sneller hun stikstof drastisch te laten reduceren. Tot slot vragen ze een ambitieus kader met maximum toelaatbare stikstofdepositie voor mobiliteit.

De organisaties benadrukken in de open brief dat een kordate regelgeving om de stikstofproblematiek aan te pakken geen uithaal is naar de landbouwsector, maar een “duidelijke keuze voor een duurzaam landbouw- en maatschappijmodel, het algemeen belang en de volksgezondheid. Er is geen tijd meer om te dralen. We verwachten voldoende visie en verantwoordelijkheidszin om het zwaard van Damocles, dat boven de biodiversiteit én de boeren blijft hangen, weg te nemen”, luidt het.

De brief sluit af met een oproep aan de Vlaamse regering: “sluit een sterk stikstofakkoord dat onze natuur, landbouw en samenleving een gezonde toekomst biedt. Toon dat Vlaanderen klaar is voor de duurzame omslag. Bewijs dat deze regering erin slaagt om beleid te voeren dat geen ruimte laat om te blijven aanmodderen. Een akkoord dat aan de bron komaf maakt met de overdosis stikstof. Mis deze historische kans niet, er staat te veel op het spel.”

De open brief werd ondertekend door en verstuurd uit naam van Bond Beter Leefmilieu, BOS+, Dryade, vzw Durme, Greenpeace, Limburgse Milieukoepel, Limburgs Landschap vzw, Natuurpunt, West-Vlaamse Milieuorganisatie en Vogelbescherming Vlaanderen.