Ook kandidatuur Bosland als Nationaal Park verliest steun bij lokale besturen
De Nederlandse gemeente Bergeijk en de Vlaamse gemeente Peer steunen niet langer de kandidatuur van Bosland als Nationaal Park. En ook in de gemeente Pelt zijn er twijfels. Enkel Lommel, Mol en Hechtel-Eksel blijven aan boord. Volgens Vlaams omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA) zal er verder gegaan worden met de “coalition of the willing”. “Ook als een gemeente niet zelf meewerkt, kan er een park uitgebouwd worden op het grondgebied. Maar de gemeente kan dan niet rekenen op de steun die bij een park hoort”, waarschuwt ze.
Bestaand samenwerkingsverband
Bosland is een bestaand natuurreservaat in Noord-Limburg. Vandaag werken de gemeenten Hechtel-Eksel, Lommel, Peer en Pelt er al samen met het Agentschap Natuur en Bos (ANB), Regionaal Landschap Lage Kempen en Toerisme Limburg in een structureel partnerschap rond Bosland. Op de website noemt het zichzelf “het grootste avonturenbos van Vlaanderen”. Het gebied bestaat momenteel voor driekwart uit open ruimte en ongeveer 9.500 hectare bestaat uit afwisselende bos- en natuurgebieden. Een oppervlakte van ongeveer 5.000 hectare is momenteel in landbouwgebruik.
Bij de oproep voor nieuwe nationale parken en landschapsparken door minister Demir diende de gebiedscoalitie van Bosland een dossier in. Na een eerste positieve beoordeling door de jury staat Bosland nu op de shortlist van zes kandidaten voor de oprichting van Nationaal Park. Het werkingsgebied van het kandidaat-Nationaal Park beslaat naast de vier gemeenten in het bestaande samenwerkingsverband ook de gemeente Mol en de Nederlandse gemeente Bergeijk.
Intussen zijn we in de laatste rechte lijn gekomen voor de indiening van de masterplannen en operationele plannen voor alle kandidaat-parken. Eind mei moeten die ingediend worden, waarna een jury de plannen zal beoordelen en op basis daarvan zal dan finaal het statuut van Nationaal Park (of voor andere kandidaten als Landschapspark, red.) worden toegekend. Aan die erkenning zijn behoorlijk wat financiële middelen verbonden om het park verder uit te bouwen. Zo ligt er bij Toerisme Vlaanderen 17 miljoen euro klaar om de parken te promoten.
Rol lokale besturen
In de parken is een belangrijke rol weggelegd voor de lokale besturen. In het voorontwerp van decreet over de Vlaamse parken, dat anderhalf jaar na de opstart van het traject rond de erkenning van de parken pas werd goedgekeurd door de Vlaamse regering, staat dat deelname aan een nationaal park of landschapspark door een lokaal of provinciaal bestuur niet verplicht is. Het is aan de besturen zelf om te bepalen in hoeverre ze zich engageren voor de oprichting van een dergelijk park. Wel is beslist dat minstens de helft van de leden van het parkbureau, dat moet waken over de uitvoering van de operationele plannen, moet worden voorgedragen door de lokale besturen.
Waar initieel gesteld werd dat een park niet langer over het grondgebied van de gemeenten die beslissen uit de gebiedscoalitie te stappen, zou lopen, spreekt minister Demir dat nu tegen. “Ook als een gemeente niet meewerkt, kan er een park worden uitgebouwd op haar grondgebied. Natuurpunt en ANB kunnen bijvoorbeeld eigen grond inbrengen. Daarvoor hebben ze de zege van de gemeente niet nodig”, zegt Andy Pieters, woordvoerder van Demir, in Het Belang van Limburg.
Maar hij wijst er meteen op dat de gemeente dan ook niet kan rekenen op de steun die bij een park hoort. Het geld gaat naar de gebiedscoalitie “Daarin zitten degenen die het masterplan voor het park schrijven. Wie de tafel verlaat, heeft geen inspraak in het plan en kan ook geen aanspraak maken op steun”, aldus Pieters.
Geen steun meer van Peer en Bergeijk
Hoewel de betrokken lokale besturen van Bosland aanvankelijk wel hun steun uitspraken voor de erkenning als Nationaal Park, hebben intussen twee gemeenten laten weten dat ze zich terugtrekken uit de gebiedscoalitie. De eerste gemeente die liet weten zich niet langer achter het project te scharen, was het Nederlandse Bergeijk, wat betekent dat Bosland zijn grensoverschrijdend karakter verliest.
In een officiële mededeling stelt Bergeijk het volgende: "Ongeveer anderhalf jaar geleden hebben wij besloten om mee te doen met de kandidaatstelling. Sindsdien zijn er nog veel ontwikkelingen geweest. Zo heeft in Nederland het stikstofdossier grote gevolgen. Ook in België is er een soortgelijke situatie gaande. Daar speelt ook de vraag welke invloed een nationaal park kan hebben op de agrariërs in het gebied.” Daarnaast ziet de Nederlandse gemeente dat er ook veel onrust is ontstaan onder de inwoners van het gebied. Daarom heeft het beslist om niet door te gaan met de kandidaatstelling."
Begin deze week volgde Peer dat standpunt. “We dragen natuurbehoud en -beheer hoog in het vaandel”, aldus Steven Matheï, burgemeester van Peer (cd&v). “Maar om de stap te zetten naar een nationaal park, zien we nog te veel onduidelijkheden in wat de effecten op termijn zullen zijn.” Volgens Matheï ontbreekt ook het draagvlak. “Dit project kan alleen maar slagen als er een gedragen samenwerking is tussen de verschillende actoren: landbouw, industrie en natuur.” Hij wijst erop dat de beslissing los staat van het bestaande Bosland-verhaal. “Daar staan we nog overtuigd achter en daar worden natuur, landbouw en toeristische troeven met elkaar verenigd.”
Aanvankelijk werd ook gemeld dat de gemeente Pelt zich terugtrok uit de kandidaatstelling van Bosland als nationaal park, maar dat werd later tegengesproken door burgemeester Dennis Fransen (cd&v). Volgens hem houdt de gemeente de beslissing nog in beraad. In Het Belang van Limburg zegt hij dat hij wil blijven praten over Bosland “om te komen tot een oplossing die voor iedereen aanvaardbaar is”.
Exit Bosland als kandidaat?
De terugtrekking van twee van de zes gemeenten heeft grote gevolgen voor de kandidatuur van Bosland als nationaal park. Vooral het wegvallen van Bergeijk heeft impact omdat Bosland op die manier niet langer een grensoverschrijdend park zal zijn en er dus strengere voorwaarden op vlak van oppervlakte zullen gelden. Een grensoverschrijdend nationaal park moet immers minder groot zijn dan een nationaal park binnen de landsgrenzen.
In Lommel, Hechtel-Eksel en Mol is er wel nog draagvlak om verder te werken aan de erkenning. Ze beseffen dat het niet eenvoudig zal worden om een goed dossier in te dienen als verschillende gemeenten afhaken, zeker niet nu het dossier in zijn laatste fase zit. “We zijn alle opties aan het bekijken”, zegt Sophie Loots, voorzitter van Bosland en schepen in Lommel (cd&v). Nele Lijnen (Open Vld) die in Hechtel-Eksel schepen van Bosland en Economie is, reageert ontgoocheld. “Hier wordt een hele regio de kans ontnomen om verder te groeien. Een erkenning als nationaal park zou zoveel kansen bieden op vlak van economie, toerisme en natuur. We dreigen nu heel wat Vlaamse middelen te mislopen.”
Na het politieke getouwtrek over Taxandria, en de terugtrekking van de gemeenten Brecht, Wuustwezel en Essen uit de kandidaatstelling van Grenspark Kalmthoutse Heide als nationaal park, is dit opnieuw een klap voor het parkenverhaal van minister Demir. Eerder uitte ook de Limburgse werkgeversorganisatie VOKA haar bezorgdheid over het parkendecreet. Volgens VOKA zal dit knabbelen aan de ruimte om te ondernemen.
Demir sprak dat meteen fors tegen. Ze wees erop dat er letterlijk in het decreet staat dat de erkenning als park geen verplichtingen of beperkende maatregelen genereert bovenop de vigerende regelgeving voor de houders van zakelijke rechten binnen een park of voor de gebruikers ervan. “Dit parkenverhaal zal daarentegen de economische motor van vele streken versterken, ook voor korteketenlandbouwers”, benadrukte ze.
De minister betreurt de koudwatervrees die lokale besturen krijgen. “Zeker omdat alles van onderuit komt en we vanuit Brussel niets opleggen. Ook geen regels”, laat ze weten bij monde van haar woordvoerder. Die benadrukt dat er zal verder gewerkt worden met een “coalition of the willing”, “aangezien de meerwaarde voor ons leefmilieu, ons welzijn en onze welvaart enorm groot zijn”. Hij benadrukt in Het Belang van Limburg nog dat de deuren voor de gemeenten die niet in het project stappen, niet definitief gesloten worden.
Bron: Het Belang van Limburg / eigen berichtgeving / VRT NWS
Beeld: Bosland
