Nieuwe landbouwcoöperatie bouwt 80.000 m³ reservoir voor circulair watergebruik

Droogteperiodes komen vaker voor en kunnen direct en indirect een grote impact hebben op de landbouw. In het afgelopen decennium werden maar liefst acht jaren gekenmerkt door captatieverboden op onbevaarbare waterlopen in West-Vlaanderen. De nieuwe coöperatie biedt landbouwers en bedrijven meer waterzekerheid, waardoor ze zich beter kunnen wapenen tegen de grillen van de klimaatverandering. 

Circulair waterbeheer 

Het waterbakken wordt aangelegd in Kortemark, op een terrein dat Wienerberger ter beschikking stelt. Voor de kleiwinning van bouwmaterialen pompt de steenbakkerij jaarlijks tot 100.000 kubieke meter groevewater op, een mix van grondwater en hemelwater. Tot nu toe werd dit water afgevoerd richting de Speyebeek, waar het grotendeels wegvloeide. Dit waardevolle water wordt voortaan lokaal opgeslagen in een foliebassin van 80.000 kubieke meter, ongeveer zo groot als vier voetbalvelden.

“Geeft rust en zekerheid voor de teelten”

Dankzij het reservoir zullen landbouwers minder water uit lokale waterlopen capteren, wat de ecologie ten goede komt. Bovendien kunnen ze rekenen op een aanzienlijke voorraad om hun gewassen te irrigeren tijdens perioden van droogte. “Voor ons als landbouwers betekent Speyebekken dat we ook in droge zomers kunnen rekenen op voldoende water. Dat geeft rust en zekerheid voor onze teelten”, vertelt landbouwer Stefaan Vulsteke. 

Voor groenteverwerker Verduyn levert dit project een verdere verduurzaming van de productie en een aanzienlijke besparing op leidingwater op. Wienerberger kan het groevewater optimaal blijven benutten om klei te bevochtigen voor de productie van bakstenen. “Klimaatrobuustheid, minder transport, minder afhankelijkheid van natuurlijke waterlopen en een efficiëntere verdeling zorgen voor een duidelijke win-win voor landbouw, bedrijf én ecologie”, klinkt het bij Inagro, dat het Speyebekken-project begeleidt. 

Efficiënte waterverdeling via leidingnetwerk

Via een leidingnetwerk wordt het opslagwater volgens afgesproken debiet verdeeld onder de landbouwers en bedrijven. Het water voor de landbouwers wordt op lage druk getransporteerd naar zes open waterputten, zodat het beschikbaar is bij de percelen. Voor Verduyn wordt het water opgezuiverd tot drinkwaterkwaliteit voor het productieproces. Met debietmeters wordt nauwkeurig bijgehouden hoeveel water elke partner afneemt. Zo zal het bekken jaarlijks in totaal meer dan 95.000 kubieke meter water leveren voor landbouw en industrie. De aanleg van het reservoir start in de komende maanden. Volgens de huidige planning zal het systeem operationeel zijn in 2027.

Inspiratie voor de sector

Speyebekken is het tweede coöperatieve waterproject in West-Vlaanderen, na INERO CV in Ardooie. Daar wordt gezuiverd bedrijfsafvalwater opgeslagen in een bekken van 150.000 kubieke meter en via een hogedrukleidingnetwerk van 25 kilometer verdeeld onder 53 landbouwers. “Het is de ambitie om het model zoals bij Speyebekken uit te rollen en andere landbouwers en bedrijven te inspireren tot collectieve actie”, klinkt het bij Inagro. Landbouwers of bedrijven die zelf een coöperatie willen oprichten, kunnen terecht bij Inagro en VITO Kennispunt Water voor advies en begeleiding.