Onderzoek naar accuratere waterverbruikscijfers kan hulp bieden bij grondwatervergunningen
nieuwsDoor verouderde referentiecijfers voor waterverbruik krijgen veehouders tegenwoordig niet altijd een grondwaterwinningsvergunning die strookt met een realistisch verbruik. ILVO, Inagro, PVL, Hooibeekhoeve en Proefbedrijf Pluimveehouderij starten daarom een intensieve meetcampagne, waar een twintigtal veebedrijven aan deelneemt. “Met de resultaten willen we enerzijds de referentiecijfers toetsen die nu gebruikt worden bij vergunningsaanvragen en anderzijds veehouders een betere kijk geven op hun watervoetafdruk”, vertelt ILVO-onderzoeker Karen Goossens.
Bedrijven die grondwater oppompen hebben daarvoor een vergunning nodig. Bij de aanvraag van een veebedrijf bekijkt de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) aan de hand van hun referentiecijfers en het aantal vergunde dieren of het waterverbruik op het bedrijf en de aangevraagde capaciteit van de grondwaterwinning in evenwicht is. Indien de aanvraagcapaciteit te veel boven de referentiecapaciteit ligt, wordt de aanvraagcapaciteit geweigerd en aangepast.
“We zien dat die referentiecijfers vrij verouderd zijn en niet meer mee zijn met de moderne productiemethodes die vandaag in de veehouderij gehanteerd worden”, vertelt An Cools, onderzoeker varkenshouderij en drinkwater bij Inagro. “De hoeveelheid water die een koe bijvoorbeeld drinkt heeft onmiddellijke invloed op de melkproductie. En we weten dat de gemiddelde melkproductie per koe ondertussen een heel stuk hoger ligt dan twintig jaar geleden. Uit die nood aan accuratere en representatievere cijfers is het WAVE-project ontstaan.”
WAVE
Het WAVE-project, waar verschillende onderzoekscentra hun schouders onder zetten, heeft als doel data te verzamelen over het direct waterverbruik bij veebedrijven. Zo zal er bekeken worden hoeveel water een koe per levensfase drinkt, of de voedersamenstelling de drinkwateropname bij varkens en pluimvee beïnvloedt en hoeveel extra water er wordt gedronken bij hittestress. “Naast het drinkwater voor vee, zal ook het water dat gebruikt wordt voor reiniging van stallen en machines, en water voor verwarming of koeling onder de loep worden genomen”, duidt Goossens. “Het indirect waterverbruik zoals het regenwater dat gebruikt wordt voor irrigatie van gewassen, wordt hierin niet meegenomen.”
De verkregen cijfers willen de onderzoekers daarna toetsen aan de referentiecijfers die gebruikt worden om vergunningen te verlenen. “Het is belangrijk dat er een correcte inschatting kan gemaakt worden van de waternood bij veehouders en dat de cijfers waarop men zich baseert correct zijn”, zegt Cools. “Want voor sommige landbouwers heeft dit al tot aftoppingen op de aangevraagde capaciteit geleid. Dan moeten landbouwers regenwater of leidingwater gebruiken.”
Water in de Westhoek
Elke waterlaag waaruit opgepompt kan worden, heeft een bepaald kwetsbaarheid. En hoe kwetsbaarder de laag is, hoe moeilijker het is om een vergunning te verkrijgen. “In sommige regio’s zoals in de Westhoek zijn sommige waterlagen erg kwetsbaar met als gevolg dat sommige landbouwers in de Westhoek geen vergunning meer krijgen op hun boorput of enkel nog een vergunning waarbij ze hun boorput mogen gebruiken bij noodgevallen. Dit zijn problemen die landbouwers in de Westhoek al lang hebben.”
Leidingwater
De veehouderij is, net als de volledige landbouw, sterk afhankelijk van water. Door de klimaatverandering wisselen langere droogteperiodes af met periodes van intense regenval waardoor de waterbeschikbaarheid enorm kan schommelen. “Waterschaarste is een uitdaging voor de volledige land- en tuinbouwsector, maar de uitdaging is nog sterker binnen de veehouderij aangezien het water enerzijds van hoogwaardige kwaliteit moet zijn, maar anderzijds ook continu beschikbaar moet zijn”, aldus ILVO.
Cools geeft mee dat veel landbouwers in droge periodes soms moeten switchen naar leidingwater bij gebrek aan grondwater. Maar leidingwater is een zeer dure waterbron voor de landbouwer en niet op elk landbouwbedrijf beschikbaar. Daarom dat er naast de meetcampagne ook een groot luik in het WAVE-project vervat dat de deelnemende veebedrijven advies wil geven over hun watervoetafdruk. “Efficiënter waterverbruik start bij bewustmaking en kennisopbouw”, aldus Goossens. “Het project heeft als ultiem doel het waterverbruik bij de dierlijke sector te verminderen door verspilling te vermijden en hergebruik te bevorderen.”
Samen met de veebedrijven zal onder meer ook gekeken worden naar alternatieve waterbronnen en hoe men de kwaliteitsproblemen kan aanpakken die bij deze alternatieven soms de kop op steken. “Zo kan het zijn dat bij opgevangen regenwater het mineraal- of E.Coli-gehalte niet binnen de kwaliteitsnormen valt. De hoge kwaliteit moet niet enkel gegarandeerd worden bij het drinkwater van de dieren, maar ook bij het reinigingswater voor melkinstallaties. Daar gelden zeer strengere normen omdat het water in direct contact komt met melk die dient voor humane voeding”, legt Cools uit.
Watermonitoring
Met de watervoetafdruk zullen landbouwers niet enkel hun verbruiksposten kunnen opvolgen en zien waar bespaard kan worden, het waterverbruik is ook relevant omdat dit een indicatie geeft van de dierengezondheid en productie. De resultaten van het WAVE-project zullen ook in andere duurzaamheidstools geïntegreerd kunnen worden zoals het KLIMREK-project.
Op de Agritechdag van ILVO, die dit jaar in het teken staat van technologische innovaties in de veehouderij, wordt het WAVE-project door ILVO-expert Karen Goossens gedemonstreerd.
