Nederlanders registreren gevolgen klimaatverandering

Het opvolgen van de klimaatveranderingen gebeurt in het kader van een wetenschappelijk onderzoeksproject 'De Natuurkalender' van de Universiteit van Wageningen in samenwerking met het populaire VARA-natuurprogramma 'Vroege Vogels'. De Natuurkalender is een nationaal waarnemingsprogramma waarbij zoveel mogelijk fenologische gegevens van vogels, planten en vlinders worden ingezameld om de effecten van klimaatverandering in de natuur in kaart te brengen.

Elke deelnemer ontvangt een boekje met daarin een beschrijving van de planten, vogels en vlinders die worden opgevolgd en ook de elementen waarop men moet letten. Zo moet bij het sneeuwklokje en de bosanemoon het bloeitijdstip worden genoteerd, bij de kastanje gaat het om de bladontplooiing, de bloei, de val van de eerste vruchten, de verkleuring en de bladval. Van de vogels, vlinders en libellen wil men weten wanneer die voor het eerst worden gehoord of gezien. Al die gegevens worden verwerkt in kaartjes en grafieken zodat iedereen via de website de evolutie van de verschillende soorten planten, vogels en vlinders kan volgen.

"Via de studie van die jaarlijks terugkerende verschijnselen in de natuur, of met een geleerd woord de fenologie, hopen we wat te leren over hoe de natuur reageert op het klimaat", zegt de Wageningse onderzoeker Arnold van Vliet, die het hele project coördineert. "De timing van die fenomenen of fenofasen, zoals het begin van bladontplooiing, bloei en bladval bij planten en de start van vogeltrek is afhankelijk van het klimaat, dus van de temperatuur, vochtigheid en/of daglengte".

De timing van de fenofasen is erg belangrijk. Hiermee worden onder andere de lengte van het groeiseizoen en het pollenseizoen bepaald. Ook het moment waarop ziekten en plagen zoals insecten en schimmels tot ontwikkeling komen, wordt in veel gevallen sterk door klimaatsfactoren bepaald. Een verbetering van de klimaatsomstandigheden kan tot gevolg hebben dat ziekten en plagen hun natuurlijk verspreidingsgebied kunnen vergroten.