Mobiel slachthuis krijgt na tien jaar onderhandelen groen licht van FAVV
nieuwsNa een decennium van onderhandelingen heeft het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) goedkeuring verleend voor de lancering van de mobiele slachteenheid voor pluimvee en konijnen (MSE). Dit bevestigt Ann Detelder van Steunpunt Korte Keten, die samen met Bioforum en Boerenbond de uitbater, Koen De Clercq, begeleidde in zijn gesprekken met het FAVV.
Eerste mobiele slachthuis van Vlaanderen
In juni start het eerste mobiele slachthuis van Vlaanderen. Het initiatief komt van Koen De Clercq, een voormalig hoeveslager uit Maarkedal in de Vlaamse Ardennen. "Industriële slachthuizen sluiten steeds vaker de deuren of nemen minder dieren uit de korte keten aan. Hierdoor moeten veehouders steeds verder rijden om hun dieren te laten slachten", licht De Clercq toe.
Daarnaast ziet hij een groeiende groep landbouw- en tuinbouwbedrijven die mobiele kippenstallen gebruiken voor de verkoop van eieren en vlees in de korte keten. De MSE richt zich op deze bedrijven, die gemiddeld 250 kippen of kalkoenen houden. Ook konijnen kunnen in de slachtlijn verwerkt worden. De klanten betalen een verplaatsingsvergoeding en een iets hogere slachtprijs dan in reguliere slachthuizen. Voor 200 tot 250 kippen bedraagt de slachtprijs 4,50 euro per kip; bij 350 tot 750 kippen zakt dit naar 3,70 euro.
Volgens Ann Detelder biedt mobiel slachten diverse voordelen. “De transportkosten naar het slachthuis vervallen en de meerkost kan in de korte keten makkelijker verrekend worden. Bovendien levert het een aanzienlijke tijdswinst op: het brengen van de dieren en het ophalen van de karkassen kost normaal veel tijd.” Een ander voordeel is dat de dieren minder stress ervaren omdat ze niet vervoerd worden, wat de vleeskwaliteit ten goede komt. Ook biedt de MSE meer flexibiliteit, bijvoorbeeld voor het slachten van grotere kippen.
Tien jaar onderhandelen
De weg naar realisatie van het mobiele slachthuis duurde ongeveer tien jaar. Dit kwam grotendeels door uitgebreide onderhandelingen met het FAVV en de dienst Dierenwelzijn van de Vlaamse overheid. “Voor hen was dit concept volledig nieuw, en aanvankelijk zagen ze het niet zitten”, vertelt Detelder. Steunpunt Korte Keten, Boerenbond en BioForum stonden De Clercq bij in deze gesprekken.
Eén van de grootste knelpunten was de verwerking van pluimen, slachtafval en afvalwater. Voor de slacht van één kip is ongeveer 2,5 liter water nodig. “Het was onmogelijk dat elke korteketenboer aan de afvalverwerkingsregels van reguliere slachthuizen zou voldoen”, zegt De Clercq. Daarom ontwikkelde hij een volledig autonoom concept waarbij hij afvalwater en slachtafval zelf afvoert.
MSE in aanbouw
De mobiele slachteenheid wordt momenteel gebouwd in Italië. “Dagelijks hebben we contact met de fabrikant over de details”, vertelt De Clercq, die eerder een kleinschalige varkens- en rundveehouderij met hoeveslagerij runde. Hij stopte hiermee nadat hij tijdens het kalven door een koe werd aangevallen. Momenteel werkt hij als kwaliteitsverantwoordelijke bij een slachthuis in Ronse.
De MSE bestaat uit een container die op een vrachtwagen wordt vervoerd. Net als een regulier slachthuis is hij opgedeeld in een vuile en een schone zone. Daarnaast beschikt hij over koelopslag voor karkassen en afval. Aanvankelijk eiste het FAVV dat er een apart kantoor en toilet voor de controleur aanwezig zouden zijn, maar door de beperkte ruimte is hier een compromis bereikt.
Mobiele kippenstal in trek bij korteketenbedrijven
24 september 2023FAVV-slachtcontroleur vanaf de keukentafel
In plaats van een aparte kantoorruimte moet de korteketenondernemer die de MSE bestelt, een kantoor met internetaansluiting voorzien – vaak zal dat simpelweg de keukentafel zijn. De Clercq werft momenteel actief klanten en organiseerde recent een informatieavond in Kruisem. “Boeren kunnen zich nu aanmelden. Hun bedrijven worden door het FAVV gecontroleerd op de aanwezigheid van een geschikt kantoor, een stelplaats en koelopslag.”
Wanneer de container geleverd wordt, zal De Clercq zich volledig toeleggen op mobiel slachten. Hij verwacht dat dit concept de korte keten een boost zal geven. “Een bouwer van mobiele kippenstallen ziet meer verkoopmogelijkheden als het slachten eenvoudiger wordt. Momenteel haken boeren met korteketenambities soms af omdat er geen slachtmogelijkheden zijn.”
“Mobiel slachten van grootvee niet rendabel”
Steunpunt Korte Keten onderzocht samen met Boerenbond en BioForum ook de financiële haalbaarheid van mobiele slachteenheden. “Voor kleinvee blijkt er een rendabel bedrijfsmodel te zijn, maar voor grootvee – zoals varkens, koeien, schapen en geiten – is een mobiele slachteenheid financieel niet haalbaar.”
