Minder melkveehouders produceren recordhoeveelheid melk in Vlaanderen ondanks blauwtong
nieuwsDe melkproductie in Vlaanderen heeft opnieuw een record bereikt en steeg in 2024 naar 3,10 miljard liter. Dit blijkt uit het jaarverslag van het Melkcontrolecentrum (MCC), dat eind vorige week werd gepubliceerd. Opvallend is dat deze stijging gerealiseerd werd met minder veehouders: 3.429 ten opzichte van 3.557 in 2023. Dit ondanks de uitbraak van het blauwtongvirus, dat vorig jaar de Vlaamse veestapel trof en de Belgische melkproductie deed dalen.
Minder melkveebedrijven, meer productie
Het aantal melkveebedrijven in Vlaanderen daalde van 3.557 in 2023 naar 3.429 in 2024, een voortzetting van een langdurige trend. In 2010 telde Vlaanderen nog 5.657 melkveebedrijven, en in 2014 werd voor het eerst onder de grens van 5.000 gedoken. Ondanks deze daling blijft de melkproductie jaarlijks stijgen. Volgens MCC haalden zuivelverwerkers in 2024 3,10 miljard liter melk op bij Vlaamse boeren, tegenover 3,08 miljard liter in 2023.
Deze schijnbare tegenstelling wordt verklaard door schaalvergroting, een trend die al jaren speelt in de Vlaamse melkveehouderij. Steeds meer bedrijven breiden uit met een tweede bedrijfssite. “Kleine bedrijven met minder dieren stoppen vaak wegens het ontbreken van een opvolger of door beperkingen vanuit het stikstofbeleid”, aldus MCC. “Tegelijkertijd groeien de grotere bedrijven en houden zij meer vee.”
Dalende melkproductie in België
De stijgende melkproductie in Vlaanderen contrasteert met de daling op nationaal niveau. Uit cijfers van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ) blijkt dat de Belgische melkproductie in 2024 met 34 miljoen liter is gedaald tot 4,35 miljard liter. De impact van het blauwtongvirus speelde hierin een belangrijke rol, vooral in Wallonië, waar de ziekte de melkproductie aanzienlijk verminderde.
In Vlaanderen lijkt de impact van blauwtong beperkter. Ook de natte lente en de daardoor verminderde voerkwaliteit hadden minder negatieve gevolgen dan verwacht. “De melkproductie steeg in Vlaanderen tot juli 2024, waarna een daling inzette”, meldt MCC. “Blauwtong heeft hier zeker een rol gespeeld, maar de impact was minder groot dan in Wallonië.”
Krimpende rundveestapel
Tijdens de algemene vergadering, waar het jaarverslag werd gepresenteerd, blikte MCC-voorzitter Tom Van Nespen terug op een “bewogen zuiveljaar vol uitdagingen, waarin de Vlaamse melkveesector opmerkelijke veerkracht heeft getoond”. Een belangrijk aandachtspunt was de dalende rundveestapel.
In vier jaar tijd kromp de Vlaamse rundveestapel (zowel vleesvee als melkvee) met 9,5 procent. Hoewel geen onderscheid wordt gemaakt tussen melk- en vleesvee, lijkt de melkveestapel relatief stabiel te blijven. De toegenomen melkproductie kan grotendeels worden toegeschreven aan een hogere productiviteit per dier op grotere melkveebedrijven.
Nieuwe diensten van MCC
MCC sloot 2024 financieel positief af. “Dat stelt ons in staat om in te spelen op veranderingen in de zuivelsector”, aldus Van Nespen. Eén van de ontwikkelingen is de ELISA-test, waarmee eenvoudig en snel antistoffen tegen het blauwtongvirus in melk kunnen worden opgespoord. Daarnaast heeft MCC nieuwe tools geïntroduceerd voor het monitoren van opkomende dierziekten zoals IBR, EHD en influenza.
Vanaf dit jaar biedt MCC ook extra diensten aan. Zo voert het nu Individuele Melk Analyse (IMA) uit voor de Vlaamse melkveehouders waarbij de melk op diverse parameters wordt gecontroleerd. Voorheen gebeurde dit in samenwerking met CRV, maar sinds CRV de melkmonsters naar een Nederlands laboratorium stuurt, is MCC hier zelfstandig mee verder gegaan.
Daarnaast introduceert MCC de klimaatscan, waarmee melkveehouders inzicht krijgen in de klimaatimpact van hun bedrijf. Het PCR-abonnement, dat driemaal per jaar tankmelk analyseert, helpt veehouders bij het opsporen van mastitis, het vaststellen van de oorzaak en het volgen van de evolutie. “We delen jaarlijks de resultaten van onze analyses, waarmee onder andere mastitisverwekkers worden geïdentificeerd en hun gevoeligheid voor antibiotica wordt bepaald.”
39 Vlaamse melkveehouders behalen MCC-diploma
Traditiegetrouw reikt MCC tijdens de jaarvergadering een diploma uit aan melkveehouders die onafgebroken gedurende het hele jaar melk van “uitstekende kwaliteit” leveren. De criteria hiervoor omvatten een kiemgetal onder de 10.000/ml, een coligetal onder de 10/ml en een celgetal onder de 150.000/ml.
In 2024 wisten 39 Vlaamse melkveehouders onafgebroken aan deze strenge normen te voldoen, acht minder dan in het voorgaande jaar. Van hen zijn 29 nieuw op de lijst. “Deze 39 producenten tonen aan dat het, ondanks de vele uitdagingen, mogelijk is om een topproduct af te leveren”, besluit MCC.
