Minder meewerkende echtgenotes onder de zelfstandigen

Het aantal meewerkende echtgenoten is op vijf jaar tijd met bijna een kwart gedaald, van 52.868 in 2005 tot 40.617 in 2009. Dat schrijft De Tijd op basis van cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). De afname is het grootst in de visserij (-80%). Op landbouwbedrijven (-18,9%) moeten vrouwen steeds vaker noodgedwongen een deeltijdse baan buitenshuis zoeken.

Emiel Broeckaert, directeur van de Rederscentrale, zoekt de verklaring voor de terugval in de visserij in het aantal rederijen dat met zeker een kwart is gedaald in die periode. Voorts hebben de meeste nog resterende rederijen de vorm van een vennootschap. Een partner kan alleen helper zijn van een natuurlijke persoon, niet van een vennootschap. Dat maakte dat nog slechts 22 mannen of vrouwen een handje hielpen bij hun partner-zelfstandige.

Ook de dienstverleners (-21%) en de beoefenaars van vrije beroepen (-27%) schakelen hun partner steeds minder in. In de landbouw- en tuinsector daalde het aantal meewerkende echtgenoten met bijna 19 procent tot 10.712. “Nogal wat jonge landbouwersvrouwen moeten hun werk op het bedrijf noodgedwongen combineren met een deeltijdse baan buitenhuis. Daardoor verdwijnen ze uit de statistieken van de meewerkende echtgenoten”, zegt Isabelle Lindemans, diensthoofd bij KVLV-AGRA, de organisatie die de actieve boerinnen en tuinsters vertegenwoordigt binnen KVLV.

Lindemans zegt dat het om een zeer kwetsbare groep gaat. “Als die vrouwen ooit alleen komen te staan, hebben ze weinig rechten in de sociale zekerheid opgebouwd.” Bovendien kregen sommige takken het in 2008 en 2009 zwaar te verduren, zoals de varkenssector nu nog. Een baan buiten het landbouwbedrijf wordt dan een noodzaak om de eindjes aan elkaar te knopen”, betreurt Lindemans die gang van zaken.

Navraag bij de RSVZ leert dat weinig vrouwen een volwaardig zelfstandig statuut, zoals sinds 1 juli 2005 verplicht is, genegen zijn. “Dat statuut blijft zeker voor vrouwen die geen 30-jarige loopbaan meer kunnen uitbouwen onaantrekkelijk. Vaak moeten ze meer sociale bijdragen betalen, terwijl ze niet meer sociale bescherming genieten”, meent Chris Botterman van Boerenbond.