Milieu- en natuurorganisaties missen integrale aanpak in stikstofakkoord

Verschillende milieu- en natuurorganisaties dienden wel een bezwaarschrift in, elk vertrekkend van hun eigen expertise. Zo formuleerde BOS+ aanbevelingen voor de bescherming van bossen en ontleedde de West-Vlaamse Milieufederatie de lokale impact van het stikstofakkoord. 

Rode draad door de verschillende bezwaren is dat de natuur- en milieuverenigingen verder willen met het huidige akkoord. "Het akkoord nu opblazen zou zeker een stap achteruit betekenen", klinkt het vrijdagavond in een persbericht van onder meer Bond Beter Leefmilieu, Natuurpunt, de Limburgse Milieukoepel en West-Vlaamse Milieufederatie. De verenigingen appreciëren onder andere de aandacht voor natuurherstel, al dient deze nog breder en integraler bekeken te worden zodat álle natuur naar waarde geschat wordt en niet enkel het kleine percentage beschermde natuurgebieden. 

Water, bodem en lucht

De verenigingen benadrukken voorts dat er fikse aanpassingen nodig zijn. "Zo ontbreekt momenteel een integrale aanpak: de problemen met water, bodem en lucht moeten samen aangepakt worden. Anders dreigen landbouwers volgend jaar alweer voor een voldongen feit te staan, bijvoorbeeld omwille van de slechte waterkwaliteit", luidt het.

De afstand tot tal van milieu en -klimaatdoelstellingen is volgens Bond Beter Leefmilieu in Vlaanderen nog steeds "ontzettend groot": 94 procent van onze waterlopen is van slechte kwaliteit, hoewel Europa verwacht dat al onze waterlopen tegen 2027 een goede waterkwaliteit kennen.

Tussen 2005 en 2019 steeg de uitstoot van broeikasgassen in de landbouwsector, hoewel Vlaanderen zich engageerde tot een daling van 55 procent tegen 2030. "De stikstofcrisis integraal aanpakken is bijgevolg  strikt noodzakelijk om onze andere klimaat- en biodiversiteitsuitdagingen het hoofd te bieden", luidt het.

Technologie geen wondermiddel

De enge focus op technische maatregelen is ook een belangrijk bezwaar van de natuur- en milieuverenigingen. “Deze maatregelen leveren niet de reductie op die ze beloven, en kunnen zelfs  bijdragen aan de verhoging van andere vormen van milieudruk”, aldus de organisaties. 

“Biologische luchtwassers bijvoorbeeld verbruiken tot 1.260 liter water per kg afgevangen ammoniak. Deze gigantische nood aan waterverbruik leidt maar al te vaak tot extra grondwaterwinningen met een erg negatieve impact op nabijgelegen natuur als gevolg. Ironisch genoeg is het net om die nabijgelegen natuur te beschermen dat men de luchtwassers installeert”, zeggen de organisaties, die concluderen dat de problematiek wordt verschoven van een stikstofteveel naar watertekort.

“De natuur is niet geholpen en de landbouwer doet een dure en zinloze investering. Dan is ondersteuning van landbouwers zodat ze kunnen evolueren naar een meer grondgebonden veeteelt, en dus met minder dieren op stal, een veel zinvollere maatregel om op lange termijn de hele milieudruk te verlagen.”

Volgens de organisaties moet men maximaal inzetten op integrale, brongerichte maatregelen die verschillende problematieken gelijktijdig aanpakken. “Alleen dat kan leiden tot een langetermijnplan voor onze landbouw. De stikstofaanpak is op die manier een kans om het landbouwsysteem klaar te maken voor de toekomst: met méér landbouwers, en een billijke financiële tegemoetkoming voor de belangrijke inspanningen van de sector voor klimaat, biodiversiteit en maatschappij. Dat zal jonge boeren weer een toekomstperspectief geven.”