Maken melkveehouders zich terecht zorgen om dalende melkprijs?
De melkprijs zit in dalende lijn, terwijl de kosten nog nooit zo hoog waren. Belangenorganisatie European Milk Board (EMB) zegt dat de rentabiliteit in gevaar komt en schuift zijn aloude stokpaardje marktresponsabiliseringsmechanisme naar voren. Wanneer de melkprijs dan daalt, wordt de melkproductie in dat systeem tijdelijk verlaagd waardoor de melkprijs zich kan herstellen. Renaat Debergh van zuivelfederatie BCZ vindt deze overheidsinmenging volledig overbodig en argumenteert dat de marktwerking na een zeer goed jaar haar werk doet. Bovendien neemt de groei van de melkleveringen af en komt een nieuw marktevenwicht steeds dichterbij.
EMB maakt zich zorgen over de rentabiliteit in de melkveehouderij. De organisatie verwijst naar een recente studie van het Duitse Büro für Agrarsoziologie und Landwirtschaft (BAL) waaruit blijkt dat de kosten in 2022 een hoogterecord bereiken in de Duitse melkveehouderij. De kosten werden geraamd op 47,73 cent per kilo over 2022. Dit betekent een stijging van 16 procent ten opzichte van het basisjaar 2015.
Daartegenover kenden ook de melkprijzen recordhoogtes. Zo bedroeg de gemiddelde melkprijs in Duitsland 53,18 cent per kg. Alhoewel dit goede marges impliceert, is er volgens EMB toch reden tot bezorgdheid voor de melkveehouderij in Duitsland en elders in Europa. De organisatie wijst op het feit dat de melkprijs in een sterke daling zit en richting de kostprijs evolueert.
Niet alleen in Duitsland, maar ook in Vlaanderen hebben de melkveekosten recordhoogtes bereikt die aanhouden, terwijl de melkprijs sterk daalt. Kregen de leden-leveraars van Milcobel in januari nog een reëel uitbetaalde melkprijs van 55 euro, in april was dat nog maar 44,23 euro per 100 liter. Boerenbond becijferde de kostprijs met liter melk in Vlaanderen op 40-42 cent per liter. Ook in ons land komt de rentabiliteit daarmee in het gedrang.
Deze situatie is voor EMB reden om zijn stokpaardje boven te halen, het Market Responsibility Programme (MRP). Dit instrument monitort de markt en maakt snel ingrijpen vanuit Europa mogelijk. Wanneer de melkprijs dan daalt, wordt de melkproductie tijdelijk verlaagd waardoor de melkprijs zich kan herstellen. Hiermee wil de organisatie niet alleen een positief inkomen voor de melkveehouders bewerkstelligen, maar ook een gelijk speelveld in Europa bevorderen.
Naar een nieuw evenwicht
In de context van de sterke melkprijsdalingen, is er ook ‘goed nieuws’ te melden. De grote prijsdalingen lijken achter ons te liggen. Van maart op april daalde de Milcobelmelkprijs bijvoorbeeld nog naar 50 cent per 100 liter. Volgens Renaat Debergh, gedelegeerd bestuurder van zuivelfederatie BCZ, is een evenwicht op de zuivelmarkt mogelijk bereikt of in ieder geval in zicht. Hij wijst ook op de Global Dairy Trade, die als graadmeter voor de zuivelprijzen wordt gezien. “De noteringen hier zitten voor het eerst weer in een stijgende lijn. Dat is een goed teken, alhoewel het natuurlijk nog geen garantie is. De melkprijs loopt enkele maanden achter op de marktevolutie.”
Volgens experts zijn ook de middellange- en langetermijnverwachtingen positief. Zo wijst Debergh bijvoorbeeld op politieke maatregelen op het gebied van milieu, klimaat en dierenwelzijn waardoor de melkproductie, zeker in Europa, in de toekomst verder zal dalen. “Er wordt de komende jaren een melktekort verwacht”, zegt hij.
Er wordt de komende jaren een melktekort verwacht
Debergh noemt de huidige prijsdaling een conjuncturele ontwikkeling waarbij de markt een nieuw evenwicht zoekt. In navolging op de goede melkprijzen vorig jaar, steeg de melkproductie. De Vlaamse boeren lagen hierbij overigens voorop. “Nu de melkprijzen dalen, zie je een tegenovergestelde beweging”, aldus de BCZ-man die dit in de statistiek bevestigd ziet. In januari 2023 werd in België 4,7 procent meer melk geproduceerd dan dezelfde maand in 2022. In maart 2023 lag de productie nog 3,1 procent hoger dan een jaar eerder. De aanpassing van het melkvolume aan de nieuwe marktsituatie vergt doorgaans wel heel wat maanden.
Niet alleen is een nieuw marktevenwicht stilaan in zicht, als het goed is, hebben melkveehouders ook een reserve kunnen opbouwen. Uit de melkveebarometer van het departement van Landbouw blijkt dat het familiaal arbeidsinkomen over het volledige jaar 2022 zo’n 20,40 euro per 100 liter melk bedraagt. Dat is bijna drie keer meer dan het familiaal arbeidsinkomen van 2021, dat 7,16 euro per 100 liter bedroeg.
Bron: Eigen berichtgeving
