Mahdi wil perspectief voor jonge boeren

“Straks zijn we vijf jaar aan onze vergunningsaanvraag bezig, sinds 2018”, zegt Danny Moermans, een 62-jarige melkveehouder uit Dilsem-Stokkem en vader van Maarten, “de ambtenaren van de provincie zeiden ons dat ze nog nooit zo’n grondige vergunningsaanvraag hadden gezien, je kon er lijn voor lijn doorgaan zonder opmerkignen. En toch staan we nog altijd nergens, met het stikstofakkoord mogen onze plannen de vuilnisbak in en is het opnieuw beginnen. Onze jonge boeren worden hier gewoon weggejaagd.”

Over de kruisweg van de familie Moermans schreven we al eerder. Een omgevingsvergunning voor de uitbreiding van het melkveebedrijf in drie geleidelijke fases van 100 naar 575 koeien over 15 jaar was goedgekeurd door de provincie. Twee omwonenden en Natuurpunt, de Limburgse Milieukoepel en Greenpeace tekenden nog bezwaar aan de laatste dag voor het verstrijken van de termijn. Maar toen kwam het stikstofarrest en de drempels qua stikstofuitstoot waarmee Moermans gerekend had werden naar de prullenmand verwezen. De impactscore van de 575 runderen kwam op 2,4 procent. Veilig onder de oude drempel van 5 procent, maar veel te hoog voor de nieuwe norm van 0,025 procent die voor de landbouw moet gelden.

Uitbreiden

“Vandaag in de melkveehouderij moet je rekenen op 150 koeien melken per arbeidskracht als je een nieuwe stal bouwt. Dat is een uitbreiding ja, maar mijn vader is met vijf koeien begonnen en gegroeid naar 50. Dat was dus maal tien. Overal in de buurt hier in Limburg waren vroeger melkveehouders, vandaag schieten wij hier bijna als enige over. Mijn jongens willen allebei boeren. Samen op het ouderlijk bedrijf was prachtig geweest, maar dat zal er waarschijnlijk niet meer inzetten. We kijken nu naar mogelijkheden om uit te wijken naar Wallonië of de Oostkantons.”

Het bedrijf van de familie Moerman ligt er netjes bij, maar de stallen uit de jaren ’80 hebben hun beste tijd gehad. Een verrijdbare ventilator moet de loden hitte verjagen. Onder normale weersomstandigheden hebben de koeien weidegang, maar op dagen van 37 graden schuilen ze allemaal in de stal en wordt het krap. “Een nieuwe stal bouwen lukt niet, maar zelfs om hier nieuwe investeringen te doen zitten we volledig vast. Door de ministeriële instructie moet je bij iedere vergunningsplichtige aanpassing 30 procent van je uitstoot afbouwen. Dat lukt ons nooit. Er staat een stolp over uw bedrijf en je weet niet wat uw vergunning nog waard is”, zegt vader Moermans.  

Constructief gesprek

"Amper 13 procent van de boeren die ouder zijn dan 50 jaar oud heeft een vermoedelijke opvolger. Dat zegt heel veel over hoe weinig toekomst jonge mensen nog zien in de boerenstiel. Dat is problematisch want boeren zorgen elke dag voor eten op ons bord”, zegt Mahdi na afloop van het overleg, “We mogen voor onze voedselvoorziening niet afhankelijk zijn van het buitenland, zeker niet als je weet wat er vandaag geopolitiek allemaal gebeurt met een oorlog in Europa.”

De jonge voorzitter communiceert vlot en zijn posts op de sociale media zijn dankzij een professionele videograaf zelfs blits te noemen. Recent boorde hij de uitspraken van Zuhal Demir over de vernietiging van gezonde varkens nog de grond in met een grappig filmpje. Ook hier krijgt hij quotes van de Minister van Omgeving voorgeschoteld, zoals over het feit dat het stikstofdossier al 15 jaar niet meer beweegt. “We mogen hier best wel  trots op wat er gepresteerd is op vlak van stikstofreductie, het is zeker niet zo dat er al die jaren niets is gebeurd. Wij geloven in het verhaal van natuur en milieu verzoenen, maar sommigen willen blijkbaar de landbouwsector afschaffen”, aldus Mahdi.

Achteraf vertellen de Groene Kringers dat het gesprek met Mahdi constructief, maar dat hij niet in zijn kaarten liet kijken. “Het stikstofakkoord werkt niet op deze manier, voor geen enkel bedrijf. Aan begrip hebben we niet veel, er moeten nu daden volgen", klinkt het kritisch.

Stikstofakkoord openbreken?

Of het stikstofakkoord dan moet opengebroken worden, wil Mahdi niet in zoveel woorden gezegd hebben. “Er zijn een heleboel bezwaren ingediend, er is al een aantal keer duidelijk gezegd dat die ernstig bekeken zullen worden. Anders moet je helemaal geen openbaar onderzoek doen.”

Groene Kring-voorzitter Bram Van Hecke is wel duidelijk over de aanpassingen die hij wil: “Een eerste prioriteit is dat er gekeken wordt naar het significantiekader, want zoals we hier op het bedrijf van Maarten zien er gewoon hele streken in Vlaanderen waar jonge boeren hun bedrijf niet meer kunnen ontwikkelen en dus ook niet hun investeringen in duurzaamheid kunnen terugverdienen. De sectordoelstellingen moeten meer ruimte laten voor de individuele ondernemer. Ook de uitkoopregeling in de varkenshouderij moet meegerekend worden in de stikstofreductie, want die blijft die maatregel met stevige impact volledig buiten beeld. Aan jonge varkenshouders wordt zo niet gedacht. Wij willen onze schouders mee zetten onder de stikstofreductie, maar nu is de manier waarop gewoon niet haalbaar. Waarom kan er bijvoorbeeld niet naar het voorstel van het expertenpanel worden gekeken met verhandelbare productierechten. Dat zou wel veel meer met de demografische evolutie kunnen rekening houden, zonder de doelstellingen in het gedrang te brengen.”

Limburgse vlaai voor Demir

“De boeren hier willen wel investeren in duurzaamheid, maar ze doen dat enkel als ze als ondernemer een goed zicht hebben op hoe het kader er op lange termijn uitziet. Er moet niet alleen een plan zijn voor 2030, maar ook voor 2050 moet er duidelijkheid zijn. Dat perspectief moeten wij hen bieden, want een Vlaanderen zonder boeren, daar pas ik voor”, besluit Mahdi voor hij met zijn hond Pamuk terug naar Brussel vertrekt voor een volgende vergadering.

Van Hecke blijft ondertussen optimistisch voor september, wanneer het dossier weer op de regeringstafel komt. “Het hoeft niet spannend te worden, we praatten al met de meeste partijvoorzitters, binnenkort zitten we samen met de nieuwe voorzitter van Groen, en we hopen op een coalition of the willing om jonge boeren in  Vlaanderen weer een toekomst te geven.” Alleen met Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA), de allerbelangrijkste speler in het stikstofdossier, lukt het maar niet om samen te zitten. Al een hele zomer werd ze uitgenodigd, maar zonder positief gevolg. Dilsem Stokkem ligt nochtans niet zo ver van Genk, de thuisbasis van Demir. “We gaan haar hier nochtans met heerlijke Limburgse vlaai van eigen melk ontvangen”, grapt Moermans, “we hopen nog altijd dat we met haar in gesprek kunnen gaan en tonen waar we vandaag tegen aanbotsen in Vlaanderen. Het liefst van al willen we gewoon hier kunnen blijven ondernemen.”