Maakt één zinnetje in dierenwelzijnswet de veehouderij in Nederland onmogelijk?

Game changer

Vergeet stikstof uit de veehouderij of de mestperikelen, zo schrijft de Nederlandse website Foodlog.nl, de Wet Dieren kan van de ene dag op de andere dag een enorme (lees: totaal ontwrichtende) game changer zijn. Dat komt omdat hij zo algemeen is geformuleerd dat in beginsel iedere vorm van dierhouderij als onnatuurlijk gedrag kan gezien worden. Juridisch laat de wet alle beoordelingscriteria open en dus moet een rechter via gerechtelijke uitspraken bepalen wat dierwaardig is. Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit oordeelde dat de wet niet te controleren is.

Het amendement stelt in de eerste plaats de veehouderij voor problemen, want zijn kippen, koeien of varkens in staat om natuurlijk gedrag te stellen in stallen? In welke mate is het uitbroeden van kuikens door machines natuurlijk? Of het bevruchten van koeien via kunstmatige inseminatie? Maar niet alleen de veehouderij wordt er mogelijk door getroffen, ook voor het houden van huisdieren zijn er verregaande consequenties. Kunnen katten nog gesteriliseerd worden? En wat met parkieten in een kooi? Of een kat die haar jachtinstinct niet kan volgen en honden aan de leiband?

Goedgekeurd door Eerste en Tweede Kamer

Het amendement werd op vraag van Partij voor de Dieren toegevoegd aan de Wet Dieren en werd zowel door de Eerste als door de Tweede Kamer aangenomen. Maar door die mogelijk verregaande consequenties weigerde ontslagnemend minister van Landbouw Piet Adema het amendement bij de wet te bekrachtigen. Voor landbouw werd eerst nog gekeken naar een convenant tussen landbouworganisaties, dierenrechtenorganisaties en de overheid, maar dat liep op niets uit.

Daarom kwam Adema zelf met een voorstel. Daarin onderscheidt hij een eerste en een tweede fase. De eerste fase kan op korte termijn (tussen 2026 en 2030) in werking treden, zonder flankerend beleid. De verantwoordelijkheid kan daarvoor volgens hem bij de sectoren zelf gelegd worden. De plannen uit de tweede fase (tot 2040) zijn ingrijpender en kunnen daarom niet zonder flankerend beleid plaatsvinden. De ontslagnemende minister vindt dat het aan het nieuwe kabinet is om daar invulling aan te geven.

Zoektocht naar compromis

Vanuit linkse hoek klinkt het verwijt dat het voorstel van Adema de wet te veel afzwakt en dat het te vrijblijvend is. De rechtse Nederlandse partijen zijn meer gewonnen voor het voorstel van Adema dan voor het oorspronkelijke amendement van de Partij voor de Dieren. Vele partijen dienden daarom een eigen amendement is. De komende weken zal duidelijk worden voor welke piste Nederland kiest. Wordt er geen compromis gevonden dan gaat het oorspronkelijke amendement op 1 juli 2024 in voege.