Leerkrachten aan landbouwscholen vergaren info over bio

Afgelopen vrijdag vond de tweede netwerkdag plaats over agro-ecologie en biolandbouw voor het secundair land- en tuinbouwonderwijs. Zo’n 20 leerkrachten uit alle hoeken van Vlaanderen bezochten samen bioboerderij De Kijfelaar in Herentals en gingen in gesprek over hoe agro-ecologische landbouw in hun lessen kan passen. Geert Van Bever van scholenkoepel Katholiek Onderwijs Vlaanderen verklaart dat de termen ‘biolandbouw’ en ‘duurzame landbouw’ heel wat keren voorkomen in het leerplan. Koen Dhoore van vormingscentrum Landwijzer merkt dat leerkrachten uit het regulier landbouwonderwijs enthousiast zijn om meer aandacht te besteden aan bio, maar dat het hen vaak aan houvast ontbreekt.

Op initiatief van de Vlaamse landbouw- en milieuadministratie, onderwijskoepel Katholiek Onderwijs Vlaanderen, coördinatiecentrum CCBT en vormingscentrum Landwijzer brachten leerkrachten uit het secundair landbouwonderwijs vorige vrijdag een bezoek aan een bioboerderij. De Kijfelaar is een gemengd bedrijf in Herentals met groenteteelt, akkerbouw en productie van voedergewassen voor het aanwezige vleesvee. Alle aspecten van het bedrijf zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en zorgen voor het sluiten van de bedrijfskringloop.

Bedrijfsleider Bavo Verwimp kiest bewust voor een niet-klassiek businessmodel dat volledig gebaseerd is op korte ketenverkoop, waarbij hij als producent zelf de prijs bepaalt van zijn product. Bio, lokaal, seizoensgebonden, faire prijzen en smaakvolle producten: dat zijn voor Bavo de basispijlers van het bedrijf. De deelnemers deden heel wat inspiratie op. Niet enkel voor de inhoud van hun lessen, maar bijvoorbeeld ook voor het organiseren van de afzet van de schoolboerderij of voor de teelt van veevoeder op het schoolbedrijf in plaats van dit aan te kopen.

Na de biolunch gaf Geert Van Bever van Katholiek Onderwijs Vlaanderen een inleiding over de leerplannen en hoe biolandbouw daarin kan passen. “De termen ‘biolandbouw’ of ‘duurzame landbouw’ komen een heel aantal keer voor in het leerplan, maar als leerkracht hoef je je zeker niet daartoe te beperken”, aldus Van Bever. “Biolandbouw is een bedrijfssysteem waarin alles samenhangt, dus ook de relaties tussen thema’s en vakken zijn van belang. Leerkrachten kunnen dat bijvoorbeeld opvangen door samen te werken over vakken heen, in projecten.”

Koen Dhoore van het in biologische landbouw gespecialiseerde vormingscentrum Landwijzer beaamt dat vakoverschrijdend te werk gaan belangrijker is van zodra je leerlingen iets wil bijbrengen over bio. “In de gangbare landbouw kan je oplossingen bedenken los van de context omdat je, bijvoorbeeld met sproeistoffen, de handrem kan optrekken als het dreigt mis te gaan. Dat laten de biologische productiemethoden niet toe zodat je het gewas, de bodem, … als één geheel moet beschouwen.”

Hij is voorzichtig met uitspraken over de mate waarin en manier waarop biolandbouw vandaag reeds aan bod komt in het regulier landbouwonderwijs. “Ik kan alleen vaststellen dat leerkrachten vragende partij zijn om meer met bio te doen in hun lessen, maar iemand moet hen handvaten aanreiken om er effectief mee aan de slag te gaan.” De vaststelling dat de huidige generatie bedrijfsleiders worstelt met de omschakeling van gangbaar naar bio, doet Dhoore denken dat ze daar beter op voorbereid hadden kunnen worden in het onderwijs. Landwijzer deed in het kader van het strategisch plan biologische landbouw van de Vlaamse overheid het voorstel om netwerkdagen rond bio en agro-ecologie te organiseren. De interesse die het regulier landbouwonderwijs nu toont, vindt Dhoore een goed teken.

Vanuit de inspiratie die ze tijdens het bedrijfsbezoek aan de bioboerderij opdeden, gingen de leerkrachten aan de slag. Ze dachten samen na over hoe ze een les agro-ecologie concreet kunnen invullen en welke methodieken ze daarvoor best gebruiken. Eén van de vernieuwende ideeën was om het leerplan niet als vertrekpunt te nemen, maar te kiezen voor een bepaalde teelt en het bespreken van het volledige ecologische systeem dat daarrond verweven is. Welke effect heeft het bodemleven op de teelt? Welke inputs heeft de teelt nodig en kunnen we die vinden op het bedrijf? Wat is de beste vermarkting voor deze teelt op dit bedrijf? Zo worden alle topics van het leerplan geïntegreerd behandeld. De deelnemers vonden het een interessante dag en willen samen verder nadenken over welke plaats agro-ecologie en biolandbouw krijgen in het secundair landbouwonderwijs.