Landschaps- en nationale parken roepen verschillende vragen op

Vorige week lanceerden N-VA-ministers van Omgeving en Onroerend Erfgoed Zuhal Demir en Matthias Diependaele een projectoproep om kandidaten te vinden voor drie extra nationale parken en drie nieuwe landschapsparken. Lokale overheden, natuurverenigingen, landbouworganisaties en landeigenaars kunnen nog tot 15 september hun kandidatuur indienen. Daarna start een traject dat moet leiden tot de eigenlijk erkenning van de kandidaat-parken in 2023.

“Vlucht vooruit?”

ABS-voorzitter Hendrik Vandamme laat zijn ongerustheid blijken in zijn voorwoord in het ledenblad Drietand. “Duizenden hectaren bijkomend bos en natuur creëer je niet zomaar eender waar zonder in agrarisch gebied terecht te komen”, stelt hij. “Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen is er intussen nog steeds niet en blijkbaar wil men de afwikkeling van dit proces niet meer afwachten en neemt men nu de vlucht vooruit via de publieke oproep tot het indienen van regionaal gedragen voorstellen.”

Vandamme plaatst veel vraagtekens bij deze procedure en de eventuele vastlegging van bijkomende parken. “De nationale parken zouden starten op een areaal van 5.000 hectare, wat al niet min is, en moeten op langere termijn doorgroeien naar een natuurkern van 10.000 hectare. Niet voor de hand liggend dus en op vandaag onverteerbaar voor de landbouwsector. We zouden onvermijdelijk met de gevolgen voor onze activiteiten door de bijkomende beschermde natuur en reservaten geconfronteerd worden.” Hij vreest een nieuwe golf van beperkingen of zelfs verboden, naar analogie met de recente vergunningsperikelen.

Voor ABS zijn extra arealen groen of gemengde gebieden erfgoed-groen-landbouw niet aan de orde zolang er geen duidelijk engagement is voor een duurzaam ruimtelijk plan voor de landbouwsector. “Op het vlak van rechtszekerheidscreatie door een stevige ruimtelijke planning staan we nog steeds nergens”, klinkt het. “Op een beperkt aantal plaatsen in Vlaanderen werden de voorbije maanden planningsprocessen afgerond en werden ruimtelijke uitvoeringsplannen goedgekeurd waarbinnen agrarisch gebied herbevestigd werd, al dan niet met een overdruk “verweving”. Voor ons is zo’n aanpak wel werkbaar en het biedt ons ook de mogelijkheid om op grondig gemotiveerde wijze plannen bij te sturen, rekening houdend met wensen van andere spelers in de open ruimte.”

Ten slotte uit Vandamme nog de bedenking wat er verkeerd is met de bestemming ‘landschappelijk waardevol agrarisch gebied’. “Zit er iemand te wachten op nog een overdruk die tot bijkomend beperkingen leidt? De koterij aan bestemmingen of overdrukken boven agrarisch gebied is op vandaag al meer dan groot genoeg en de vraag is wat de meerwaarde kan zijn van dergelijke aanduiding.”

“Beleid via projectoproepen”

Sonja De Becker, voorzitter van Boerenbond, noemt deze manier van aanpak een “voorbeeld van beleid via projectoproepen, zonder dat dat beleid afgedekt is door een regeringsbeslissing of politieke consensus, zonder een rechtszeker kader met criteria en doelstellingen”.

Ze wijst erop dat de doelstellingen van de projectoproep ambitieus zijn en onvermijdelijk tot ruimteclaims zullen leiden. “Waarom wordt dan niet gestreefd naar maatschappelijk gedragen visies die rekening houden met alle actoren in het buitengebied?”, vraagt ze zich af in haar column in Boer & Tuinder. “Die discussie weigert men. Enkele lokale actoren zullen dus de regie in handen kunnen nemen en gebiedsvisies ontwikkelen om zo de ambitieuze doelstellingen op het terrein te realiseren. Zonder openbaar onderzoek, zonder overleg en zonder inspraak. Een methode die voor ons niet kan. Jammer dat dit zo moet lopen, want met een helder, rechtszeker en gedragen kader én een gedegen betrokkenheid op het terrein zijn er wel degelijk oplossingen en win-wins te realiseren.”

“Samenwerking natuur- en landbouworganisaties stimuleren”

Het thema kwam ook aan bod tijdens de plenaire zitting van het Vlaams parlement, waar minister Demir onder meer de vraag kreeg of ze de landbouwsector meeneemt als evenwaardige partner in dit verhaal.

Demir kon al meegeven dat er ondertussen 24 aanvragen zijn binnengekomen voor een landschapspark. “Dat zijn 24 lokale besturen die samen met andere partners geïnteresseerd zijn en die vragen om hen bij te staan”, zegt ze. “Ik ben ervan overtuigd dat daarvoor een draagvlak is. Zeggen dat Vlaanderen te klein is of dat er geen ruimte is, dat argument moet definitief naar de prullenmand. We moeten gewoon ruimte maken voor de natuur en voor de landschapsparken.”

De minister benadrukt dat de investeringen in natuur een grote prioriteit zijn voor Vlaanderen. “Ik zal hard trekken aan dit dossier, want er is ambitie op het terrein en ik zal die niet fnuiken. Er moeten gebiedscoalities worden gesloten. Dat staat heel duidelijk omschreven in de conceptnota, net als de acties om die doelen te behalen, de lokale besturen die met Regionale Landschappen en landbouworganisaties de handen in elkaar slaan. We gaan hen daarin begeleiden”, aldus Demir.

Ze stipt nog aan dat moderne landbouworganisaties samenwerken met natuurverenigingen. “Het is de taak van de overheid om dat te stimuleren in plaats van dat de fnuiken. Ik zal alles op alles zetten om dat een kans te geven. De partners zijn er klaar voor en de positiviteit en de krachten zijn vandaag aanwezig.”