Zoektocht naar nationale parken en landschapsparken gaat van start

De oprichting van extra nationale parken en landschapsparken stond al in het regeerakkoord. Nu hebben Demir en Diependaele ook de handen in elkaar geslagen om deze parken te realiseren. Tijdens een gezamenlijk persmoment riepen ze geïnteresseerde samenwerkingsverbanden tussen lokale overheden, natuurverenigingen, landbouworganisaties en landeigenaars op om hun kandidatuur in te dienen. Dat kan nog tot 15 september. Daarna start een traject dat moet leiden tot de eigenlijk erkenning van de kandidaat-parken in 2023.

5.000 tot 10.000 hectare groot

Intussen is er ook duidelijkheid over de voorwaarden waaraan nationale parken en landschapsparken moeten voldoen om een erkenning te kunnen krijgen. Een landschapspark is minimaal 10.000 hectare groot en vormt een logisch en dynamisch landschappelijk geheel. Minstens 35 procent van het gebied is landschappelijk erfgoed en minstens 70 procent is open ruimte. In het park is er een hoge mate van verwevenheid tussen landbouw en natuur. Daarnaast is 15 procent van het gebied natuur (SBZ, VEN en groene bestemmingen). Tot slot moet een landschapspark een unieke belevingswaarde en internationale uitstraling hebben.

Een nationaal park moet bij aanvang minimaal 5.000 hectare groot zijn en moet na 20 jaar doorgroeien naar 10.000 hectare natuurkern. Het moet zich onderscheiden en uniek zijn op vlak van natuurwaarde en natuurkwaliteit. Na tien jaar moet de helft van het gebied de status van reservaat bereiken en na 20 jaar is dat minimaal 75 procent. Meer dan de helft van de natuurkern moet biologisch waardevol zijn of zeer waardevol volgens de Biologische Waarderingskaart. Net als een landschapspark heeft het gebied een unieke belevingswaarde en een internationale uitstraling. Het gebied moet ook toeristisch ontsloten kunnen worden met respect voor de draagkracht van de natuurwaarden.

Vlaanderen telt al één nationaal park, het Nationaal Park Hoge Kempen in Limburg. “Dat trekt jaarlijks meer dan 1,2 miljoen bezoekers en is een aantrekkingspool voor iedereen die op zoek is naar authentieke natuurbeleving”, legt Demir uit. Volgens haar zijn het echte kwaliteitslabels voor biodiverse natuurgebieden. “Vlaanderen heeft prachtige natuurgebieden en heeft de ambitie om die nu ook te verankeren in drie bijkomende nationale parken met internationale uitstraling. Deze gebieden dienen voldoende robuust te zijn om de uitzonderlijke natuur die ze bevatten op een duurzame manier te beschermen.”

Bij landschapsparken ligt de klemtoon op landschapskwaliteit en de verschillende functies van het gebied. Onroerend erfgoedminister Matthias Diependaele benadrukt dat landschapsontwikkeling, recreatie, natuur, erfgoed, landbouw, wonen, bedrijvigheid en toerisme er hand in hand moeten gaan. “Historische gebouwen, sites en landschappen zijn herkenbare bakens in een veranderende omgeving. Het is van belang om zorg te dragen voor deze sites en ze op een goede manier door te geven aan toekomstige generaties. Erfgoed is van belang voor de toekomst van Vlaanderen, voor het debat over identiteit en voor de zoektocht naar wat ons allen bindt. Daarom speelt ook erfgoed een belangrijke rol in deze landschapsparken”, aldus Diependaele.

Gebiedscoalities gezocht

Dankzij het nieuwe kader dat nu klaar is, hopen beide ministers dat een interessante dynamiek op gang gebracht wordt tussen de bestaande samenwerkingsverbanden binnen een regio. “De gebiedserkenningen zijn bij uitstek  een stimulerend instrument dat natuurverenigingen, private landgoedeigenaars en overheden samenbrengt om gezamenlijk aan de slag te gaan met de natuur en het landschap binnen een regio”, klinkt het.

Aan de financiering van deze nieuwe natuurparken zullen verschillende overheidsdiensten en -departementen bijdragen: het Agentschap Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij, Toerisme Vlaanderen, het Departement Omgeving en het Agentschap Onroerend Erfgoed. Zij zullen dit Vlaams Parkenbeleid coördineren en financieren.

Met deze open oproep wordt een traject gestart dat midden 2023 moet leiden tot de eigenlijke erkenning van de nationale parken en landschapsparken. Nog tot 15 september kunnen kandidaten een conceptnota indienen. Die nota’s worden beoordeeld door een onafhankelijke jury van experten uit binnen- en buitenland. Enkel de conceptnota’s met voldoende hoge kwaliteit hebben, zullen weerhouden worden. Dan start een begeleidingstraject voor de opmaak van een masterplan en een operationeel plan. Daarvoor is financiële steun voorzien van 100.000 euro per kandidaat.