Landbouwzakfolder bundelt kerncijfers Vlaamse landbouw

Vlaams minister van Landbouw Joke Schauvliege haastte zich van de klimaattop in Parijs naar Brussel om een bezoek te brengen aan landbouwbeurs Agribex. Nadat ze haar oor te luister legde bij jongeren met goede ideeën om de Vlaamse landbouw klimaatneutraal te maken, bezocht ze een aantal standhouders. Haar administratie, het Departement Landbouw en Visserij, overhandigde een landbouwzakfolder. De handige en compacte brochure ontleedt de Vlaamse land- en tuinbouw in een aantal feiten en cijfers met op kop de eindproductiewaarde. Voor 2015 bedraagt die 5,4 miljard euro. Dat is bijna twee procent minder dan vorig jaar, wat voornamelijk te wijten is aan een veehouderij die zwarte sneeuw ziet.

Het Departement Landbouw en Visserij lanceerde op Agribex een landbouwzakfolder met daarin figuren en tabellen van de Vlaamse land- en tuinbouw anno 2015. Wie geïnteresseerd is in de sector, krijgt in een notendop basiscijfers aangereikt over structurele, economische, sociale en milieu-indicatoren en over het landbouwbeleid. Vlaams minister van Landbouw Joke Schauvliege prees zich gelukkig met een performante dienst als de landbouwadministratie die zulke werkstukken aflevert. “Meten is weten”, stak ze haar waardering voor de landbouwzakfolder niet onder stoelen of banken. Zij benadrukte de klantvriendelijkheid van de overheid: “De landbouw-, milieu- en natuuradministratie en onderzoeksinstelling ILVO zijn hier aanwezig om vragen te beantwoorden. Dat doen ze niet alleen op Agribex maar dagdagelijks.”

Haar administratie berekende zopas dat de land- en tuinbouw dit jaar een eindproductiewaarde van naar schatting 5,4 miljard euro realiseert. Dat is bijna twee procent minder dan de 5.481 miljoen euro die voor 2014 in de landbouwzakfolder gerapporteerd wordt. Deze achteruitgang is te wijten aan de veehouderij, die zijn omzet ziet dalen met 8,5 procent. De betere resultaten in de plantaardige sector konden dat slechts gedeeltelijk compenseren. Zestig procent van de productiewaarde is afkomstig van de veeteelt, 29 procent van de tuinbouw en 11 procent van de akkerbouw. De vijf belangrijkste producten qua productiewaarde zijn varkensvlees, groenten, rundvlees, zuivel en sierteelt.

De lagere uitgaven voor veevoeders en energie zorgen voor een daling van de directe kosten met bijna drie procent. Deze kostendaling en de toename van de netto subsidies, vooral dankzij het ketenoverleg, resulteren in een stijging van de netto toegevoegde waarde naar 1,2 miljard euro. Uitgedrukt per arbeidseenheid, stijgt de netto toegevoegde waarde – de indicator voor het globaal inkomen – dit jaar met zes procent ten opzichte van het crisisjaar 2014. Het inkomen blijft echter onder het niveau van 2013.

Uit de zakfolder blijkt dat de Vlaamse land- en tuinbouw gekenmerkt wordt door schaalvergroting, specialisatie, verbreding en innovatie. Vlaanderen telde vorig jaar 24.252 landbouwbedrijven. Het aantal bedrijven loopt jaar na jaar terug, maar de gemiddelde oppervlakte cultuurgrond per bedrijf groeit gestaag. Een gemiddeld bedrijf is nu 25 hectare groot. Een gespecialiseerd rundveebedrijf telt 120 runderen, een varkensbedrijf 1.850 varkens en een pluimveebedrijf 47.000 stuks pluimvee. De evolutie naar minder maar grotere bedrijven doet zich ook voor in andere landen van de Europese Unie.

Van de Vlaamse landbouwbedrijven is 88 procent gespecialiseerd in één activiteit. Veeteelt is veruit de belangrijkste specialisatie, gevolgd door akkerbouw en tuinbouw. 20 à 25 procent van de bedrijven doet aan verbreding en haalt een aanvullend inkomen uit bijvoorbeeld hoeveverkoop, toerisme, natuurzorg, energieproductie, loonwerk of sociale opvang. Uit een enquête van 2014 blijkt dat 43 procent van de land- en tuinbouwbedrijven de voorbije twee jaren een innovatie doorvoerde.

België heeft in 2014 een handelsoverschot van 4,6 miljard euro in de handel in landbouwproducten. Ondanks het Russische embargo was de uitvoer nog altijd goed voor 40 miljard euro, één procent meer dan in 2013. Enkele belangrijke exportproducten, met een exportwaarde van meer dan 1 miljard euro, zijn zuivel, chocolade, aardappelbereidingen, varkensvlees, banketbakkerswerk en diepvriesgroenten. Vlaanderen neemt 82 procent van de Belgische landbouwexport voor zijn rekening. Onze buurlanden Nederland, Duitsland en Frankrijk blijven onze bevoorrechte handelspartners, maar de toetreding van nieuwe EU-lidstaten en de globalisering hebben nieuwe impulsen gegeven aan onze landbouwexport.

De crisis laat zich voelen in de Vlaamse land- en tuinbouw. De conjunctuurindex voor de Vlaamse landbouw daalde in het najaar van 2015 naar een dieptepunt. De landbouwers zijn ontevreden over de afgelopen zes maanden en pessimistisch over de toekomst. Het aandeel van bedrijven met financiële problemen stijgt naar 35 procent. De recente zuivelbarometer toont aan dat dalende melkprijzen het actueel en voortschrijdend bruto saldo negatief beïnvloeden.

Tijdens de voorstelling van de landbouwzakfolder erkende minister Schauvliege dat de veehouderij in het algemeen het bijzonder moeilijk heeft, net zoals kleinere sectoren zoals sierteelt. Zij blijft pleiten voor structurele oplossingen op Europees niveau, wat niet wegneemt dat ze met Vlaamse beleidsmaatregelen de ergste crisispijnen probeert te verzachten. Zo zette de Vlaamse landbouwadministratie samen met hulporganisatie Boeren op een Kruispunt een systeem van adviesvouchers op zodat bedrijven met liquiditeitsproblemen snel geholpen kunnen worden.

In deze woelige tijden voor de landbouw is het essentieel om inzicht te krijgen in de economische situatie van de deelsectoren. Het Departement Landbouw en Visserij publiceert daarom ook sectoroverzichten op zijn website en een uitvoerig cijferrapport met bedrijfseconomische resultaten per sector en bedrijfstak.

Meer info: Landbouwzakfolder 2015 & sectoroverzichten