Bioweek afgetrapt: "Zeker voor serretelers is er nog ruimte voor omschakeling"
nieuwsDe Bioweek is dinsdag afgetrapt door Jo Brouns, Vlaams minister van Landbouw, op het biologische glastuinbouwbedrijf Barver in Rumst waar puntpaprika’s, aubergines en tomaten worden geteeld. De Bioweek is een gezamenlijk initiatief van VLAM en haar Waalse evenknie Apaq-W en vindt plaats van 1 tot 9 juni. Doel van de campagne is de consumptie stimuleren, want biolandbouw kan pas groeien als de vraag toeneemt. Voor glastuinbouwers blijken er zeker omschakelingsmogelijkheden.
Ruim een jaar geleden lanceerde Vlaams Landbouwminister Jo Brouns (cd&v) het Strategisch Plan 2023-2027 voor de biosector waarbij de overheid haar zogenaamde 5x5 ambitie uitsprak. Concreet zou het areaal van biologische productie tot 30.000 hectare moeten toenemen, moet minstens 5 procent van het aantal landbouwbedrijven bio worden, moet de bioconsumptie 5 procent van de totale consumptie gaan bedragen en zou ook 5 procent van de omzetwaarde van de dierlijke productie (inclusief zuivel) bio moeten zijn.
Vraag mag niet achterblijven
“Een jaar na de lancering zijn er al heel wat zaken gerealiseerd: denk maar aan de sensibilisering van grootkeukens en verwerkers, de vorming en begeleiding van landbouwers en de verbetering van het wetgevend kader. De verschillende initiatieven moeten de opschaling van de biologische landbouw in Vlaanderen ondersteunen waarbij een evenwicht bestaat tussen vraag en aanbod”, vertelde Brouns tijdens de lancering van de Bioweek op het serrebedrijf van de gebroeders Van den Bosch.
Brouns verwees onder andere naar de verschillende regelingen in het GLB die het toepassen van biologische technieken stimuleren. Filip Fontaine, CEO van VLAM juicht de inspanning van de Vlaamse - en in bredere zin de Europese - politiek toe om biolandbouw te stimuleren. Hij benadrukte echter het belang van een goede balans tussen vraag en aanbod. “Het is zeer belangrijk dat de vraag volgt. Je hebt weinig aan biologische producten als je deze niet als biologisch kunt verkopen”, vervolgt Fontaine daarmee verwijzend naar de vaak hogere kosten voor biotelers.
Terwijl Fontaine waarschuwt voor de mogelijke risico’s van een achterblijvende vraag, speelt dit probleem in de bioserreteelt zeker niet. “Wij zitten vandaag te krap in het biologische aanbod”, vertelt Jo Lambrecht, manager sales en marketing bij BelOrta waar ook het gastbedrijf Barver bij aangesloten is. “Wij houden omschakelingsavonden waar biologische telers komen spreken en benaderen telers om de overstap naar biologisch te maken.”
Nationale campagne
Het stimuleren van de vraag naar biologische producten, door consumenten bewust te maken van de voordelen, is het doel van de Bioweek die loopt van 1 juni tot 9 juni en die kadert in de VLAM-biocampagne ‘Bio, da’s sowieso goed gekozen'. De Bioweek wordt georganiseerd in samenwerking met de evenknie van VLAM in Wallonië, Apaq-W. De organisaties lanceren een gelijkaardige mediacampagne om de Bioweek onder de aandacht van het grote publiek te brengen. De actieweek bestaat uit een mediacampagne met video's, maar ook promoties en tal van activiteiten zoals opendeurdagen en degustaties. Een overzicht daarvan, en tal van andere informatie en cijfers over de biosector, vind je terug op www.allesoverbio.be.
Fontaine prijst de samenwerking met de Waalse organisatie, een samenwerking die vroeger ook al bestond, maar door omstandigheden enkele jaren stillag. “Door een nationale campagne te voeren bereik je ook de retail die veelal nationaal georganiseerd is. Hierdoor heb je veel meer impact.”
Biologische starters
Lawrence en Alexander Van den Bosch, wiens ouders in Lier al twee generaties tomaten telen, maakten in 2021 de overstap naar bio. De broers hadden op het ouderlijk bedrijf niet direct ruimte voor een uitbreiding. Een nieuwbouw op een andere locatie is kapitaalintensief en moeilijk op vlak van vergunningen. In de zoektocht naar alternatieven kwamen ze bij het 0,8 hectare tellende biologische glastuinbouwbedrijf Barver in Rumst uit. “Het is de bedoeling om hier de kneepjes van het vak te leren en mogelijk in de toekomst het ouderlijke bedrijf naar bio om te schakelen”, vertelt Lawrence.
De broers namen Barver in 2021 over van Peter Bartels die in 2016 de omschakeling naar bio maakte. Bartels, die bestuursfuncties bij BelOrta bekleedde, staat de telers nog steeds bij met raad en advies. Hij blijft ook eigenaar van de serre die hij verhuurt aan de broers.
In de serre kweken de gebroeders Van den Bosch aubergine, puntpaprika en tomaten waarbij de laatste twee teelten juist in productie zijn gekomen. “Door de weinige zonuren loopt de teelt enkele weken achter en hebben we minder opbrengst dan normaal”, vertelt Lawrence die tijdens een rondleiding landbouwminister Brouns ook inlicht over de ziektedruk. “Door het vochtige weer is de ziektedruk hoger en als bioteler hebben wij veel minder middelen om in te grijpen om bijvoorbeeld de schimmeldruk terug te schroeven.”
Belemmerende elementen voor transitie
Naast een grotere afhankelijkheid van de natuur, zijn er ook andere belemmeringen die meespelen bij de transitie naar bio. Zo is er bijvoorbeeld het kortere productieseizoen omdat belichting in de biologische serreteelt niet is toegestaan. Waar sommige andere serretelers jaarrond productie hebben, concentreert het seizoen bij Barver zich tussen februari en november.
Daarnaast maakt de omschakelingsperiode, die kan oplopen tot drie jaar maximaal, de omslag naar bio kapitaalintensief. “Om meerwaarde te bieden voor de producten in deze transitieperiode hebben wij enkele jaren geleden het Earth-concept opgericht waarbij we de producten van de telers in omschakeling in het zonnetje zetten”, vertelt Jo Lambrecht van BelOrta.
0
137 Consumptie biologisch per hoofd van de bevolking in Brussel per jaar (in euro)0
83 Consumptie biologisch per hoofd van de bevolking in Vlaanderen per jaar (in euro)0
127 Consumptie biologisch per hoofd van de bevolking in Wallonië per jaar (in euro)Verbruik bioproducten weer in de lift
De consumptie van biologische producten zit terug in de lift in België. Dit na een stagnatie twee jaar geleden, zo blijkt uit een onderzoek van GfK Belgium in opdracht van VLAM onder 6.000 gezinnen. Ondanks de voedselinflatie werd in België 1,2 miljard euro aan bio uitgegeven in de periode van juli 2022 tot juni 2023. Het bio-aandeel groeide in deze periode van 3,4 naar 3,5 procent, het aandeel verse biovoeding steeg van 4,9 naar 5,4 procent.
Uit het VLAM-onderzoek blijkt verder dat bijna iedereen (98 op 100) wel eens een bioproduct koopt. Er zijn echter grote verschillen in intensiteit tussen de biokopers. “20 procent van de kopers zorgen voor 81 procent van de totale bio-omzet. Deze groep van intensieve biokopers kocht vorig jaar vaker bio en was de drijvend kracht achter de groei van bio”, klinkt het bij VLAM.
Biologische voeding wordt wel minder gesmaakt door Vlamingen dan door de Walen. Uit het onderzoek onder 6.000 Belgische gezinnen bleek dat de Vlaming gemiddeld 83 euro aan biologische producten uitgaf terwijl de Waal er 127 euro van zijn budget voor over had. De Brusselaar spande echter de kroon. Per capita besteedde de hoofdstedeling 137 euro aan bioproducten.
De klassieke supermarkt blijft het grootste aankoopkanaal voor bio, gevold door het gespecialiseerde kanaal (bakkers, slager en ook Bioplanet). Hard discount groeit sterk voor verse voeding, maar niet voor bio. De hoeve en de boerenmarkt zijn kleiner, maar hebben wel de meeste biologische producten in het assortiment. Eén op de drie producten is er biologisch (bij hard discount is dit slechts 1,4%).
Gepolst naar de bioaankopen van minister Brouns, vertelde hij dat hij het boodschappen vooral aan zijn vrouw overlaat. “Mijn vrouw gaat regelmatig voor biologisch, maar staart zich er niet blind op. Persoonlijk vind ik het wel belangrijk om zoveel mogelijk voor lokale producten te kiezen, zo halen wij ons vlees bij een plaatselijke boer met hoeveslagerij.”
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
