Landbouwcommissie vraagt aandacht voor mentaal welzijn

Landbouwers zijn minder tevreden over hun levenskwaliteit dan de gemiddelde Vlaming en ervaren in hun beroep veel stress. Dat wees een onderzoek vorig jaar uit. De werkdruk is hoog en gaat gepaard met grote beroepsrisico’s, economische onzekerheid en voortdurend veranderende regelgeving. Daarbovenop komen frustraties rond een onzekere toekomst.  

“Landbouwers moeten ook steeds meer rollen en taken op zich nemen als ondernemer. Binnen landbouwgezinnen lopen die verantwoordelijkheden vaak door elkaar. Partners of vader en zoon zijn tegelijk familie en collega’s, wat tot spanningen kan leiden”, aldus de zeven cd&v-, N-VA- en Vooruit-parlementsleden.

De kloof met de samenleving wordt daarnaast ook groter, waardoor veel boeren het gevoel hebben dat hun werk niet wordt begrepen of gewaardeerd.  

Mentale problemen die hieruit vloeien, blijven vandaag vaak verborgen omdat in de sector sterk leeft dat je je zorgen zelf moet oplossen. “Landbouwers zijn doorgaans hard omdat de stiel dat nu eenmaal vereist, maar het is ook een karaktertrek die de stap om effectief hulp te zoeken, bemoeilijkt”, schrijven de parlementsleden uit de meerderheid in hun resolutie. 

Ontzorgen en correcte vergoedingen 

Het actieplan rond mentaal welbevinden uit 2022 was volgens de meerderheid een belangrijke stap, maar verdere opvolging en structurele maatregelen zijn nodig. Zo moeten landbouwers volgens hen meer ontzorgd kunnen worden door administratieve vereenvoudiging en moeten ze duidelijker geïnformeerd worden over veranderende regelgeving. 

Ook zou er volgens de partijen meer respect geuit moeten worden voor het werk en de producten die landbouwers afleveren, met een vergoeding voor hun maatschappelijk relevante uitbreidingsactiviteiten. “Daarnaast moet er voldoende budget uitgetrokken worden voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid om land- en tuinbouwers correct te vergoeden en op die manier ook een sociaal duurzaam landbouwmodel te realiseren”, leest de resolutie verder. “Lokale besturen moeten bovendien handvatten krijgen om met de specifieke problemen van landbouwers om te gaan.” 

Tot slot moet ook de sociale cohesie op het platteland versterkt worden. Dorpen zien steeds vaker banken, postkantoren, cafés en openbaar vervoer verdwijnen. “Een boer, die vaak niet lang weg kan van zijn bedrijf, verliest daarbij zijn kans op sociaal contact doorheen de dag. We moeten dus echt ook die plattelandsdorpen meer leven inblazen en stoppen met daar dienstverlening te schrappen”, aldus Robeyns.  

“Geen focus op singles en diepere oorzaken” 

De resolutie werd woensdag aangenomen door de landbouwcommissie waardoor ze binnenkort besproken zal worden op de plenaire vergadering van het Vlaams parlement.  

Oppositiepartij Groen stemde mee, maar vindt dat de belangrijkste oorzaken van de mentale moeilijkheden te weinig worden aangepakt met de resolutie. “Een faire prijszekerheid, toegang tot betaalbare grond, weerbaarheid tegen klimaatverandering en een betrouwbare overheid die zekerheid biedt. Zolang dit niet gebeurt, blijft het moeilijk om grote stappen vooruit te zetten”, zegt parlementslid Mieke Schauvlieghe. 

Ook Open Vld schaarde zich achter de resolutie, maar vroeg in een amendement meer aandacht voor alleenstaande boeren. “Er is focus voor eenzaamheid in de resolutie, maar dit is niet dezelfde problematiek die singles ervaren. Voor landbouwers die er helemaal alleen voor staan is het financieel en emotioneel nog complexer, en bovendien moeilijker om met iemand in gesprek te gaan over onzekerheden”, stelt Vlaams parlementslid Lydia Peeters. Ze pleitte voor een ‘single-reflex’ naast de kindreflex, maar dat voorstel haalde het niet.