Landbouwakkoord bevorderlijk voor sfeer op Agridagen, maar ook veel twijfel en vraagtekens
“Het landbouwakkoord dat op donderdag bereikt werd, heeft de sfeer op de beurs ten goede gekomen.” Dat vertelt beursvoorzitter Joris van Olmen op de openingsdag van Agridagen in Ravels. Met 220 standhouders was de beurs al weken op voorhand uitverkocht. Net als twee jaar geleden was het ook dit jaar de politiek die de gesprekken op de beurs domineerde. “Er zijn nog veel vraagtekens over het landbouwakkoord”, erkende Van Olmen.
Met 220 standhouders en duizenden bezoekers op de openingsdag was Agridagen voor beursvoorzitter Joris van Olmen al half geslaagd. De beurs die van 16 tot en met 18 februari plaatsvindt, richt zich op de veehouderij. Een sector die de voorbije jaren onder verhoogde druk komen te staan is. “Er is veel onzekerheid in de sector. Naast de algemene gevolgen van het stikstofdossier, speelt hier in de regio ook de bijzondere problematiek van het Turnhouts Vennengebied”, zei Van Olmen tijdens de openingsceremonie waar ook Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) de microfoon nam.
Brouns kende twee jaar geleden tijdens Agridagen zijn eerste publieke optreden als minister van Landbouw. Toen stond de beurs vol van spanningen over het stikstofakkoord en de toen lopende periode van bezwaarschriften. Nu stond het landbouwakkoord centraal dat dondernacht overeengekomen was tussen de landbouworganisaties en de Vlaamse overheid.
Brouns noemde onder andere de oprichting van het strategisch overleg tussen landbouw en regering één van de verworvenheden van het akkoord. Ook zouden er volgens hem op stikstofgebied enige tegemoetkomingen gedaan. Zo trekt de Vlaamse overheid naar Europa om de “onrealistische natuurdoelstellingen in sommige maatwerkgebieden ter discussie te stellen". “Totdat hier meer duidelijkheid over is, worden alle onomkeerbare maatregelen in het Turnhouts Vennengebied on hold gezet”, aldus Brouns.
De minister van Landbouw benadrukte tijdens een rondgang door de vijf beurshallen het belang van landbouwvakbeurzen, zeker in deze onzekere tijden. “Betrokkenen kunnen hier informatie uitwisselen over de laatste stand van de technieken die de landbouw kunnen helpen om de duurzaamheidsdoelstellingen te behalen.” Eén van die technieken zijn hernieuwbare energiebronnen zoals pocketvergisters en windmolens. Waar er vorige editie geen enkele leverancier van deze hernieuwbare energiebronnen stond, vertaalt het beursaanbod van deze editie met zeven leveranciers deze evolutie in de landbouwsector erg goed.
Alhoewel de onzekerheid in de landbouw grote investeringen in nieuwe stallen tegenhoudt en er daardoor ook minder stallenbouwers aanwezig waren, zijn er ook andere technologieën waarin nog geïnvesteerd wordt. “Zoals bijvoorbeeld systemen die het arbeidsgemak verbeteren of automatiseren”, aldus Van Olmen.
"Landbouwakkoord biedt mogelijkheden voor robotisering"
Leveranciers van automatiseringstechnologieën, zoals melkrobots, zien op het eerste zicht eveneens aanknopingspunten in het recente landbouwakkoord. “Wat ik op basis van mediaberichtgeving begrijp is dat er een versoepeling van vergunningsaanvragen komt voor technologieën. Voor kleine ingrepen in de stal is alleen maar een meldingsplicht nodig waardoor het risico van bezwaarschriften afneemt en de stap voor boeren kleiner wordt”, vertelt Hans Heylen, operations manager bij GEA, producent van melk- en veehouderijsystemen.
Heylen denkt dat meer melkveehouders hierdoor in de gelegenheid zullen komen om een melkrobot te plaatsen. De robotverkoop van GEA piekte in 2022 toen de melkprijzen hoge toppen schoren. Alhoewel de vraag ietwat is afgenomen, ziet hij nog volop kans voor robotisering in de sector. Hij schat het aandeel robotmelkers in Vlaanderen op 15 procent.
Niet alleen een versoepeling van de vergunningprocedure kan de verkoop stuwen, ook speelt de vergrijzing indirect in het voordeel van de robotbotproducenten die met hun product het arbeidsgemak verbeteren. Daarnaast speelt ook de krappe arbeidsmarkt in het voordeel van leveranciers zoals Gea en Lely. "We zien steeds meer grote bedrijven die met personeelsschaarste kampen en daardoor kiezen voor robotisering”, aldus Heylen.
Tegenover de positieve geluiden was er ook kritiek te horen. “Er komt een pauze op de aankoop van landbouwgrond door overheidsinstanties zoals VLM en ANB, maar Natuurpunt mag verder grond blijven aankopen met overheidssteun. Daarnaast is er een overeenkomst bereikt om over verschillende onderwerpen werkgroepen op te richten, maar dat lijkt voor de verkiezingen nauwelijks te realiseren”, vat Vlaams parlementslid Bart Van Hulle (Open Vld) de akkoorden samen in twee zinnen samen.
Aandacht afgeleid van stikstofprobleem
Volgens hem zijn de landbouworganisaties overbluft door de regering en met een kluitje het riet ingestuurd. “De overheid heeft enige concessies gedaan op minder relevante thema’s en heeft daarmee de landbouworganisaties de indruk gegeven dat het de sector tegemoet is gekomen, maar in de praktijk heeft men de aandacht alleen maar afgeleid van de essentie. En dat is het stikstofakkoord. Op dat gebied zijn geen noemenswaardige concessies gedaan.”
De Vlaamse regering heeft met het landbouwakkoord aandacht afgeleid van het ware probleem: het stikstofakkoord
Danny Coulier, bestuurslid van Landsbond Pluimvee, deelt de mening van Van Hulle en spreekt van een open doos. “De problematiek wordt over de verkiezingen getild. Het enige dat er bereikt is, is dat er over bepaalde zaken verder gepraat zal worden. Op het gebied van stikstof is er niets veranderd.” Hij verhaalt het voorbeeld van een ondernemer dat een pluimveebedrijf wil overnemen. “Maar de bank wil alleen maar een lening geven voor een ondernemingsplan dat loopt tot 2030. Na deze datum is er te veel onzekerheid of de vergunning nog wel verlengd kan worden.”
Bedrijven die hun onzekerheid nog langer zien aanslepen zijn de bedrijven in het Turnhouts Vennengebied. “De verworvenheden zijn minimaal”, stelt Jos Bols. Als bestuurslid van Stuurgroep Vennengebied ijvert hij al twee jaar voor een versoepeling van de stikstofplannen die volgens de veehouders in het gebied een desastreuze impact op de landbouw hebben. Alhoewel het perspectief voor de boeren in het gebied volgens hem nauwelijks verbeterd is, neemt hij de landbouworganisaties in de onderhandelingen niets kwalijk. “Het stikstofdecreet is ondertekend. Dat was voor de partijen geen onderwerp van discussie in het landbouwakkoord", aldus Bols.
Onzekerheid en onwetendheid
Van Hulle constateert tot besluit dat er nog veel onduidelijkheid is onder de boeren. Over het recente landbouwakkoord, maar zeker ook nog over het stikstofakkoord. “De meerderheid van de boeren weet niet wat hun boven het hoofd hangt. De gevolgen zullen pas na deze legislatuur zichtbaar worden als boeren bijvoorbeeld een brief in de postbus krijgen waarin staat dat ze binnen een bepaalde termijn een luchtwasser moeten plaatsen. Mijn inschatting is dat de helft van de landbouwers dan gedesillusioneerd de boeken neerlegt”, besluit Van Hulle.
