KU Leuven ontwikkelt techniek om kokospalmen efficiënt te vermeerderen

Kokospalmen groeien bijzonder traag én zijn bijna onmogelijk te klonen. Onderzoekers van de KU Leuven zijn er nu in geslaagd om de plantjes niet alleen sneller te vermeerderen, maar ook om deze voor lange tijd te bewaren. Dit is een belangrijke stap om de biodiversiteit van de kokospalm te behouden en om de stijgende vraag naar kokosnoten en afgeleide producten bij te benen.

16 september 2021  – Laatste update 16 september 2021 14:20
Lees meer over:
kokosnoot-palm-1280

De kokosnoot is de zesde meest geteelde vrucht op aarde en de vraag ernaar blijft stijgen. De laatste jaren palmde kokosolie de markt in als een superfood. Kokoswater wordt ook gebruikt als een gezond alternatief voor suikerhoudende frisdranken.

Maar de kokospalm, die vooral in kustgebieden rond de evenaar groeit, staat voor heel wat uitdagingen: de Lethal Yellowing Disease, klimaatverandering, een stijgende zeespiegel en verouderde plantages. Onderzoekers van de KU Leuven en Bioversity International ontwikkelden daarom een methode om kokospalmen sneller te vermeerderen én efficiënter op te slaan in genenbanken. 

Schijnbaar onmogelijk

Bart Panis van het Laboratory for Tropical Crop Improvement (KU Leuven) en de Bioversity International/CIAT-alliantie en doctoraatsstudent Hannes Wilms haalden de mosterd voor dit onderzoek bij een andere fruitsoort: de banaan. Uit zijn werk op bananenplanten vermoedde Panis namelijk dat een bepaald groeihormoon ook succes kon hebben bij kokospalmen. “Kokosplantjes vormen geen zijscheuten. Ze steken al hun energie in één scheut die zo snel en zo hoog mogelijk moet groeien. Dit maakt dat de planten tot nu toe heel moeilijk te klonen en te bewaren zijn”, licht Bart Panis toe.

Voor hun onderzoek haalden de wetenschappers eerst het embryo van de kokospalm uit de kokosnoot. Daarna brachten ze het groeihormoon aan op het meristeem – of groeipuntje – dat vervat zit in het embryo. Op die manier slaagden ze erin om het embryo niet één scheut, maar verschillende zijscheutjes te laten vormen. Deze scheutjes konden ze op hun beurt splitsen en ook hier nieuwe zijscheutjes op laten groeien. 

“Niemand dacht dat het ons zou lukken. Maar we hebben koppig doorgezet”, aldus Bart Panis. “Er zijn al andere methoden gepubliceerd om kokospalmen vegetatief te vermeerderen, maar wij zijn ervan overtuigd dat dit de eerste methode is die ook tijds- en kostenefficiënt is.” Van één kokosplantje kan je duizenden nieuwe exemplaren verkrijgen met hetzelfde genetisch profiel als de moederplant. Dit biedt een enorm potentieel voor kokosplantages wereldwijd.

Er zijn al methoden gepubliceerd om kokospalmen vegetatief te vermeerderen, maar wij zijn ervan overtuigd dat dit de eerste methode is die ook tijds- en kostenefficiënt is

Bart Panis - KU Leuven

Uitdagingen voor de kokosnoot

In de eerste plaats wil het team de genetische diversiteit van de kokospalm zo efficiënt mogelijk veilig stellen. Het is van groot belang dat zoveel mogelijk variëteiten van de kokosplant bewaard worden, want elke variëteit beschikt over specifieke eigenschappen: sommige zijn resistent tegen een bepaalde ziekte of hebben een betere oliecompositie, andere soorten zijn dan weer beter bestand tegen hitte, droogte of stormweer. 

“Momenteel wordt de kokospalm bewaard als boom in veldbanken. Maar sommige van deze banken zijn al aangetast door Lethal Yellowing Disease”, aldus Wilms. “Onze techniek laat toe om de scheutjes van de kokosplant nu ook voor altijd te bewaren via cryopreservatie: in vloeibare stikstof op een temperatuur van -196°C.”

“Dit is belangrijk voor de toekomst: stel dat een nieuwe ziekte de kokosproductie aantast, dan bevindt zich in de genenbank mogelijk een variëteit die tegen deze ziekte bestand is en uitgeplant kan worden in aangetaste gebieden”, vult Panis aan.

Kleine boer, eerlijke prijs

Ook voor de kokosproductie van vandaag komt de techniek als geroepen. “Er is enorm veel vraag naar kokos. De bestaande plantages zijn oud en moeten op korte termijn opnieuw aangeplant worden,” aldus Panis. “Onze techniek beantwoordt dus aan de grote vraag naar gezond plantmateriaal.” 

De onderzoekers dienden intussen een patentaanvraag in. Nu zijn er extra fondsen nodig om het patent te beschermen en de techniek verder te optimaliseren. In dit proces verliezen de onderzoekers de kleinschalige producenten niet uit het oog: “Omdat de kokosproductie veelal in handen blijft van kleine boeren, zullen we in het patent een speciale clausule laten opnemen: wie onze techniek toepast, zal ervoor moeten zorgen dat kleine boeren het plantenmateriaal tegen een voordelig tarief kunnen aankopen.”

Voor meer informatie: raadpleeg de studie of surf naar de website van Bioversity International/CIAT

Bron: Eigen verslaggeving

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek