Klimaatverandering desastreus voor Afrikaanse boeren

Door de klimaatverandering maken we ons grote zorgen over gletsjers en ijsberen, maar wat met de Afrikaanse boeren die nu al zwaar te lijden hebben onder de klimaatverandering? Het regent in Afrika de laatste twintig jaar opvallend weinig, satellietbeelden tonen hoe meren inkrimpen, bossen verdwijnen, woestijnen uitbreiden en landbouwgrond aangevreten raakt door erosie. Volgens de VN zijn er de afgelopen dertig jaar meer extreem droge en natte periodes geweest dan ooit tevoren.

Uit een recent VN-rapport blijkt dat 136 miljoen Afrikanen tussen 1993 en 2002 het slachtoffer waren van klimaatgerelateerde rampen. Het continent is de afgelopen eeuw gemiddeld een halve graad opgewarmd en het aantal voedselcrisissen is verdubbeld sinds de jaren tachtig. Bijna driekwart van de bevolking is voor voedsel dan ook afhankelijk van kleine boeren. De geringste verandering in regenval en temperatuur kan desastreuze gevolgen hebben.

Het Amerikaanse National Oceanographic and Atmospheric Agency stelt dat tegen midden deze eeuw dertig procent minder regen zal vallen in de Sahelregio, voornamelijk als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen. Nog studies voorspellen twintig procent minder regen in droge streken en meer overstromingen elders. Daardoor zou de belangrijke landbouwproductie met vijf tot tien procent dalen. "Ongeveer 50 tot 200 miljoen mensen zullen lijden onder de klimaatverandering", zegt de Keniaanse Njeri Wamukonya, energie-experte bij de Afrika-afdeling van het United Nations Environmental Program.

Nu zijn droogte, overstromingen en ander extreem weer in Afrika altijd al fenomenen geweest die om de zoveel jaar voor ellende zorgden. "Dat klopt", zegt Annabelle Waititu, een Keniaanse werkzaam bij de ngo Institute of Environment and Water in Nairobi. "Toch is er echt iets veranderd. Kinderen in mijn geboortedorp kennen de pijlwortel niet meer, nochtans het basisvoedsel daar. Maar zelfs dat groeit er niet meer. Vroeger was het om de tien jaar erg droog, nu weten we in geen enkel seizoen meer wat we gaan krijgen. Dat is niet meer normaal", aldus Waititu.

"De herders en de boeren in Kenia kijken tegen vier keer meer droogtecrisissen aan dan 25 jaar geleden. De oogsten verslechteren door de uitgedroogde grond. Plotse extreem hevige regen doet vruchtbare grond wegspoelen. Vorig jaar, toen extreme droogte elf miljoen mensen in Oost-Afrika bedreigde, lag het vee overal dood. De herders in het noorden zijn de laatste jaren de helft van hun vee kwijtgeraakt. Daarmee zijn ze meteen hun hele leven kwijt. Een pak van hen kende wekenlange honger en is vandaag voor het eerst afhankelijk van voedselhulp", kllnkt het.

Waititu en haar collega's leren de herders bijvoorbeeld waterputten te maken zodat ze, als het dan eens zwaar regent, voor een hele tijd water kunnen sparen. Andere oplossingen zijn het overschakelen op droogtebestendige gewassen, het tijdig verkopen van vee voor een droogte, dan tijdelijk op een andere manier aan geld komen en nieuw vee kopen na de droogte. Ook alternatieve landbouwtechnieken, dijken aanleggen en bomen planten maken de herders en boeren minder kwetsbaar. Voor dat alles rekent Afrika echter op de industrielanden, want al die aanpassingen kosten geld.(KS)