Een mooie oogst en slechts één boze buurman: hennep groeit hoog in Bottelare
ReportageHet lijkt illegaal, maar dat is het niet: hoge, felgroene hennepplanten sieren de akkers aan de HOGENT-UGent Proefhoeve in Bottelare. Dit nijverheidsgewas was lang een cruciaal onderdeel van de textielindustrie. De teelt is met de jaren in onbruik geraakt, maar daar komt stilaan verandering in. Sophie Waegebaert van Inagro en Veronique Troch van Hogent AgrofoodNature tonen de mogelijkheden van het gewas op de proefvelden.
Op één jaar tijd is het Vlaams vezelhennepareaal gestegen met 37,2 procent, goed voor 513 hectare in 2025. “In heel België wordt er naar wat wij vernemen zo’n duizend hectare geteeld, het merendeel in Vlaanderen en een honderdtal hectare in Wallonië”, zegt Waegebaert. “Soms zijn het aanzienlijke percelen. In Wallonië kennen we een boer die 23 hectare heeft gezet. Maar bouwhennep is populairder: een boer uit Tienen heeft bijvoorbeeld 600 hectare in zijn beheer.”
Het aandeel hennep binnen de totale som van nijverheidsgewassen is echter vrij beperkt. Ter vergelijking: vezelvlas kent een areaal van 4.267 hectare in Vlaanderen. Maar waar het areaal hennep steevast toeneemt, is de oppervlakte vezelvlas afgenomen met 5,1 procent. Veronique Troch en Sophie Waegebaert zien veel groeipotentieel voor hennep. “Hennepvezel heeft misschien geen uitgesproken voordelen tegenover vlas, maar de teelt is wel interessant in het vruchtwisselingsverhaal”, zegt Waegebaert. “Vlas mag je maar om de zeven jaar zaaien. Om de hoeveel jaar je hennep mag zaaien is eigenlijk nog niet echt geweten, maar ik zou een minimum van drie jaar hanteren. Het is een teelt die geen last heeft van ziektes en plagen zoals vlas. Qua gewasbescherming gebruiken we enkel vogelafweer bij het zaaien.”
Geen onkruid, ondanks de naam
Hoewel wiet is vernoemd naar het Engelse woord voor ‘onkruid’, is de onkruiddruk bij textielhennep eveneens zeer beperkt. “Dat is nog een bijkomend voordeel van textielhennep versus hennep voor de bouw”, zegt Troch. “Textielhennep wordt dicht gezaaid en kiemt, als je op het juiste moment zaait, al binnen zeven tot tien dagen. Het gewas groeit daardoor sneller dan het onkruid, waardoor herbiciden overbodig zijn. Al moet je wel de nodige aandacht besteden aan je veldvoorbereiding.”
“De opkomstfase bepaalt zeer veel”, verduidelijkt Waegebaert. “Als je met een slechte opkomst zit, weet je al dat je een slechte opbrengst zal hebben. Hennep heeft een goede bui nodig na de zaai. Heb je die niet, dan loopt het mis. Maar eens de planten zijn opgekomen, is hennep vrij droogteresistent. We denken zelfs in meerdere mate dan vlas, maar het is gevaarlijk om dit nu al te zeggen. Er is nog geen wetenschappelijk bewijs in die richting, maar volgens onze ervaring doet hennep het beter in droge omstandigheden, terwijl vlas het beter doet in natte omstandigheden.”
Oude teelt, nieuwe toepassingen
Hoewel de hennepteelt zeer oud is, is het onderzoek naar deze teelt vrij nieuw. “De teelt is een eeuw lang in onbruik geraakt”, zegt Troch. “Je kan geen 'copy-paste' doen van wat men vroeger deed. Vroeger kwam er bijvoorbeeld veel handenarbeid aan te pas, vandaag gebeurt er veel meer machinaal. Onderschat niet hoe zwaar de landbouw op enkele decennia tijd veranderd is.”
Ook de mogelijke toepassingen van hennep – naast textiel – zijn dus ook nog voor een deel onontdekt. De teelt heeft een gemiddelde stro-opbrengst van zo'n zes ton/ha. “Omdat we de toppen van hennep niet nodig hebben, dachten we ook deze in te kuilen als veevoeder”, zegt Waegebaert. “Maar dat is niet echt van de grond gekomen.”
“We zagen nagenoeg geen melkzuurvorming”, verduidelijkt Troch. “Wel veel boterzuur, wat negatief is voor de smakelijkheid van de kuil. We zouden wel nog additieven kunnen toevoegen in de kuil, zoals melkzuurbacteriën of een extra suikerbron. We denken ook dat het een optie zou kunnen zijn om de verhakselde toppen te laten drogen op het veld omdat er een mooie voederwaarde in zit. Maar dan moet je zien dat er niet te veel bladmassa verloren gaat.”
Volgens Waegebaert liggen er ook mogelijkheden om de hennepteelt te gebruiken in toepassingen die honderd jaar geleden nog lang niet aan de orde waren. ”Zo hebben we op Inagro een proef gedaan waarbij we de toppen gebruikten als voeding voor insecten, meelworm en zwarte soldatenvlieg”, zegt ze.
Hoog maar niet high
De nieuwe hennepoogst zal in augustus klaar zijn voor de oogst. “De planten zijn idealiter 2,2 meter bij oogst”, zegt Waegebaert. “Hennep kan tot vijf meter hoog worden, maar dat is te veel van het goede. Al zijn langere halmen wel bruikbaar bij bijvoorbeeld bouwhennep. Textielhennep wordt gemaaid in twee stukken van een meter, en die worden dan parallel gelegd in het veld, zoals bij vlas, en dan gekeerd. Hennep voor de bouw wordt gehakseld, dat is een heel andere manier van oogsten en andere machines.”
Hoe wordt hennep kleding?
De planten hebben een zeer hoog vezelgehalte. Na het roten – waarbij de stelen in het najaar worden uitgespreid over de grond- wordt de houtachtige kern uit de stelen verwijderd in een ontschorsingsproces. Hierna kunnen de hennepvezels al gesponnen worden, al zal het resultaat vrij ruw zijn. Als men geen industrieel touw maar aangename kledij wil produceren, zijn er dus nog enkele tussenstappen nodig om de stof te verzachten. Tot slot wordt de hennep machinaal tot draden gesponnen, om verder te verwerken.
Boze buurman
Is er een speciale vergunning nodig om hennep te zaaien? Waegebaert: “Je moet een teelttoestemming aanvragen bij je verzamelaanvraag, maar als het een ras is dat op de Europese rassenlijst staat, is dat geen probleem. En je moet ook een bordje zetten om het te verduidelijken. Maar het administratieve luik valt goed mee.”
Zijn hennepvelden niet de ideale schuilplaats om echte wietplantages in te verschuilen? “Neen, want echte ‘wiet’ maak je met vrouwelijke bloemen”, zegt Waegebaert. “Je wietteelt gaat kapot als je er mannelijke bloemen bij zet. We hebben zo ooit een boze buur gehad die op ons signalisatiebord schreef dat zijn wietplantjes door ons zijn vernield. Er is dus geen gevaar dat mensen in deze velden cannabisplanten zouden verstoppen."
Bron: Eigen berichtgeving
