Klimaatscan helpt boeren klimaatslimmer te worden

Boeren zijn het vaak gehoorde verwijt dat ze een belangrijke oorzaak zijn van de klimaatverandering, beu. Velen onder hen willen wel klimaatmaatregelen nemen, maar ze weten vaak niet hoe ze eraan moeten beginnen. Daar moet het vierjarig onderzoeksproject, dat de naam Klimrek kreeg, verandering in brengen. Op basis van een klimaatscan gaan onderzoekers landbouwers begeleiden om hun bedrijf op een economische manier klimaatslimmer en klimaatrobuuster te maken.

Klimrek is een samenwerkingsverband tussen het Instituut voor Landbouw-, Voedings- en Visserijonderzoek (ILVO), het Innovatiesteunpunt voor land- en tuinbouw en het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO). Financiële steun voor het project komt onder meer van de Vlaamse overheid (VLAIO), maar ook van Boerenbond, de Belgische Confederatie Zuivel (BCZ), Belpork en Belgapom, de Belgische federatie van de aardappelverwerking en -handel.

Via een wetenschappelijk onderbouwde klimaatscan willen de initiatiefnemers op een aantal pilootbedrijven de klimaatimpact van de desbetreffende bedrijven in kaart brengen. In eerste instantie wordt gestart met een tiental melkveebedrijven, waarna het aantal geleidelijk aan uitbreidt. In het tweede jaar komen er ook akkerbouwbedrijven met aardappelen in het teeltplan bij en in het derde jaar varkensbedrijven. Op vier jaar tijd is het de bedoeling om een 90-tal boeren te begeleiden en van hun bedrijven in totaal 120 scans af te nemen.

“Zo’n klimaatscan zal afgenomen worden door een consulent van het Innovatiesteunpunt en per bedrijf moeten zo de grote knelpunten worden blootgelegd. Vervolgens wordt samen met de landbouwer in kwestie een klimaattraject uitgewerkt met maatregelen die zowel effectief als haalbaar zijn”, vertelt Veerle Van linden die voor ILVO het project coördineert. Een jaar nadien wordt opnieuw een klimaatscan afgenomen en worden de maatregelen waar nodig bijgestuurd. Doorheen het hele traject kan de landbouwer rekenen op begeleiding van een klimaatconsulent, experten uit de onderzoekswereld en collega-klimaatboeren in een lerend netwerk.

Klimrek beoogt ook een breder en langduriger effect. “Zo is het de bedoeling dat de klimaatscan na afloop van het project blijft bestaan. We zullen ook klimaatconsulenten opleiden die op de juiste manier met de scan aan de slag kunnen gaan”, aldus Van linden. Daarnaast moet het project interessante onderzoeksdata opleveren op basis waarvan ook zinvolle beleidsaanbevelingen kunnen gebeuren. “Als we bijvoorbeeld vaststellen dat een maatregel heel effectief is, maar eigenlijk niet betaalbaar is, dan zou het interessant kunnen zijn om die maatregel in de toekomst te subsidiëren”, luidt het.

Tijdens de Brusselse landbouwbeurs Agribex stelde ILVO het project voor aan bezoekers op de stand. De belangstelling was naar verluid enorm. “Er waren zoveel boeren die spontaan naar ons toekwamen en willen meewerken”, vertelt Hanne Leirs van het Innovatiesteunpunt in De Standaard. “Ze zaten hier echt op te wachten. Ze zijn het eerste slachtoffer van de klimaatverandering. Ze willen wel dingen veranderen, maar vaak weten ze niet hoe.”

Dat blijkt ook uit de getuigenis van Kris Ally, rundveehouder uit het Oost-Vlaamse Aalter, waar hij bovendien ook schepen van Landbouw is. “Ik heb zonnepanelen op mijn dak gelegd en een zonneboiler geïnstalleerd. Daarnaast heb ik een elektrische auto gekocht en beheerovereenkomsten afgesloten om de biodiversiteit te bevorderen. Maar is dat genoeg?”, vraagt hij zich af.

Volgens hem voelen veel boeren zich oneerlijk bejegend. “Een overdreven groot deel van de uitstoot van broeikasgassen wordt in onze schoenen geschoven”, meent hij. Met het Klimrek-project hoopt hij daar eindelijk duidelijkheid over te krijgen, maar vooral ook over de inspanningen die hij kan doen om de klimaatimpact van zijn bedrijf te verlagen.

Interesse in dit klimaattraject? Je vindt er alles over op de Klimrek-website.