Antwerpen keert vergrijzing en West-Vlaanderen blijft de grootste: zo gaat het met landbouw in uw provincie

Het landbouwrapport komt met enkele opmerkelijke vaststellingen. Zo is West-Vlaanderen de grootste landbouwprovincie: 64,4 procent van alle grond wordt er voor landbouw gebruikt.

Limburg blijft sterk in fruit

Limburg is dan weer verantwoordelijk voor maar liefst 58 procent van het Vlaamse areaal appels, peren en kersen. De Limburgse tuinbouw was in 2023 goed voor 306,4 miljoen euro. De totale omzet van beroepsmatige landbouwbedrijven in Limburg bleef lange tijd stabiel, maar kende in 2022 een sprong van 707,5 miljoen euro naar 790,2 miljoen euro in 2023. De fruitteelt is er bovendien om gekend om sterk te berusten op seizoensarbeid. Op een dip in de covidperiode na, trekt het plukseizoen telkens zo'n 12.000 seizoenarbeiders naar de provincie, goed voor zo'n 6.000 vte's. Uiteraard worden seizoenarbeiders ook in andere teelten ingezet en niet enkel in het fruit.

Oost-Vlaanderen is sierteeltkoning

54 procent van alle Vlaamse productie van sierteelt onder glas situeert zich in Oost-Vlaanderen. In deze provincie kennen de tuinbouwbedrijven een omzet van 303,9 miljoen euro, maar de hoogste omzet wordt hier gedraaid in het melkvee. Bedrijven met melkproductie zijn goed voor een omzet van 348,5 miljoen euro. Net als in andere provincies is de gemiddelde dierbezetting er echter in dalende lijn. Niet enkel bij melkkoeien, maar ook bij varkens. Waar Oost-Vlaanderen in 2013 nog 1,13 miljoen varkens telde, bleven er in 2023 nog 818.305 varkens over. Zulke dalingen vallen in heel Vlaanderen op te tekenen.

Antwerpen keert motor van vergrijzing

Vergrijzing is binnen de landbouwsector een reëel probleem, maar de provincie Antwerpen breekt deze trend: het is de enige provincie waar bijna evenveel boeren starten als stoppen, met 104 starters tegenover 105 stoppers. Opvallende cijfers aangezien er globaal binnen Vlaanderen beduidend minder starters (585) dan stoppers (751) zijn. Zeker in de Noorderkempen is de leeftijd van landbouwers opvallend lager dan in de rest van Vlaanderen.

Het afgelopen decennium (2014 – 2024) was de daling in het aantal landbouwbedrijven ook het kleinst in provincie Antwerpen, van 3.611 landbouwbedrijven in 2014 naar 3.406 bedrijven in 2024.

“Als we de dalende trend willen keren, moeten we durven loslaten dat opvolging alleen binnen de familie kan”, zegt gedeputeerde voor Landbouw Jinnih Beels (Vooruit). “Daarom werken we als provincie Antwerpen mee aan het project Landmobiliteit, dat stoppende boeren koppelt aan nieuwe starters. Op 12 december brengen we landbouwers samen die willen stoppen of starten, om samen te kijken hoe we meer succesvolle overnames buiten de familiekring kunnen realiseren.”

De tuinbouwsector wint relatief gezien aan belang binnen de provincie Antwerpen. In 2013 vormden de melkveebedrijven de grootste groep van bedrijven: een kwart (25%) van alle bedrijven was toen een melkveebedrijf. In 2023 zijn er evenveel melkveebedrijven als tuinbouwbedrijven, namelijk 22 procent van het totaal.

Provincie Antwerpen behoudt ook zijn toppositie binnen de glastuinbouw. Net als tien jaar geleden bevindt zich 42,7 procent van het Vlaamse areaal glastuinbouw op het grondgebied van provincie Antwerpen. Maar hoewel het glastuinbouwareaal in de provincie Antwerpen sterk gegroeid is van 830 hectare in 2014 tot 1.113 hectare in 2024, is de relatieve groei het grootst in de provincie Limburg (+134%).

Vlaams-Brabant zet in op korte keten

Vlaams-Brabant laat zich opmerken doordat 35 procent van de beroepsmatige landbouwbedrijven een akkerbouwbedrijf is. Een groot verschil met de andere provincies waar de akkerbouwbedrijven maar tien tot 25 procent van de bedrijven uitmaken. Op de tweede plaats komen de tuinbouwbedrijven met 19 procent. Akkerbouw- en tuinbouwbedrijven vormen samen ruim de helft van de land- en tuinbouwbedrijven in Vlaams-Brabant.

“Op tien jaar tijd is onze provincie ook uitgegroeid tot de korte keten-provincie”, zegt Tom Dehaene (cd&v), gedeputeerde voor Landbouw. “Niet minder dan 7,1 procent van de landbouwbedrijven staat bij het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) geregistreerd als hoeveproducent. Het gemiddelde voor Vlaanderen bedraagt 4,9 procent.”

Hoeveproducenten zijn bedrijven die hun producten op het eigen bedrijf verwerken tot nieuwe producten, zoals zelf melk verwerken tot zuivelproducten. Het gaat dus een stap verder dan eigen producten zoals melk, aardappelen of fruit verkopen in een hoevewinkel of automaat.

West-Vlaanderen heeft grootste landbouwareaal

Dat West-Vlaanderen de grootste landbouwprovincie blijft, komt in het nieuwe rapport duidelijk naar voren. Zo bevinden zich 7.373 van de 21.514 Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven (ruim een derde) in West-Vlaanderen. “Het nieuwe rapport toont dat West-Vlaanderen de landbouwprovincie bij uitstek blijft", aldus Bart Naeyaert (cd&v), gedeputeerde voor Landbouw. “Bovendien is het effect op onze economie niet te onderschatten", zegt Naeyaert. “Niet minder dan 7,5 procent van onze tewerkstelling bevindt zich in de agrobusiness. In Vlaanderen bedraagt het gemiddelde 4,9 procent.”

Een volledig overzicht van alle cijfers valt te raadplegen op provincie.incijfers.be.